Ổ cứng HDD là nơi lưu trữ tất cả những gì quan trọng đối với bạn, từ những bức ảnh kỷ niệm, tài liệu công việc cho đến dữ liệu quý giá. Thế nhưng, phần lớn người dùng lại vô tình “giết chết” ổ cứng của mình thông qua những thói quen hàng ngày tưởng chừng vô hại. Các ổ đĩa cứng (HDD) có thể hỏng sớm hơn dự kiến, và nguyên nhân luôn là những lỗi lầm có thể phòng tránh được mà ít ai để ý tới. Thấu hiểu những thói quen này sẽ giúp bạn bảo vệ thiết bị, kéo dài tuổi thọ ổ cứng và tránh mất mát dữ liệu không mong muốn.
1. Tắt Máy Tính Không Đúng Cách
Tắt máy Windows đúng cách để bảo vệ ổ cứng HDD
Chứng kiến cảnh ai đó rút phích cắm điện để tắt máy tính luôn khiến tôi phải rùng mình. Hành động này có vẻ nhanh chóng và vô hại, nhưng trên thực tế, ổ cứng HDD của bạn đang cố gắng hoàn tất các hoạt động ghi dữ liệu khi nguồn điện bị cắt đột ngột. Trong những khoảnh khắc đó, các đầu đọc/ghi của ổ đĩa đang được định vị phía trên các phiến đĩa quay. Việc tắt máy đột ngột buộc chúng phải “đỗ khẩn cấp”, điều này có thể làm hỏng các phân vùng dữ liệu hoặc gây hư hại vĩnh viễn cho các bộ phận cơ khí bên trong.
Điều đáng lo ngại hơn là nhiều người nghĩ rằng một lần tắt máy không đúng cách sẽ không thành vấn đề. Nhưng những hư hại này tích tụ theo thời gian, từ từ làm giảm độ tin cậy của ổ đĩa cho đến khi nó hỏng hoàn toàn. Giải pháp rất đơn giản: hãy luôn sử dụng quy trình tắt máy chuẩn của Windows hoặc sử dụng phím tắt để tắt máy nhanh chóng. Nếu bạn thường xuyên gặp sự cố mất điện, tốt hơn hết bạn nên đầu tư vào một bộ lưu điện (UPS), thứ sẽ cung cấp đủ thời gian để máy tính của bạn tắt an toàn và mang lại nhiều lợi ích khác.
2. Để Ổ Cứng HDD Đầy Dung Lượng
Dung lượng ổ cứng Windows sắp đầy và cần giải phóng không gian
Đừng cố nhồi nhét file vào ổ cứng cho đến khi không còn chỗ trống. Thói quen này đang dần “giết chết” ổ cứng HDD của bạn, và đây là lý do tại sao nó lại quan trọng. Khi ổ đĩa của bạn đạt đến dung lượng tối đa, Windows không thể tạo các tệp tạm thời hoặc thực hiện các hoạt động bảo trì thiết yếu. Hệ thống của bạn bắt đầu hoạt động quá tải, liên tục tìm kiếm những bit dung lượng trống nhỏ nhất để hoàn thành các tác vụ cơ bản. Điều này buộc ổ đĩa của bạn phải hoạt động vất vả hơn nhiều lần, tạo ra nhiệt lượng và hao mòn không cần thiết.
Ổ cứng HDD của bạn cần “không gian thở”; thông thường, 10-15% tổng dung lượng nên được giữ trống để đạt hiệu suất tối ưu. Việc liên tục phải tìm kiếm không gian trống cũng làm phân mảnh dữ liệu của bạn trên nhiều phân vùng khác nhau, khiến ổ đĩa phải làm việc ngoài giờ trong mỗi thao tác tập tin. Máy tính của bạn có thể trở nên chậm chạp chỉ vì bạn đã bỏ qua các cảnh báo về dung lượng lưu trữ. Nếu bạn muốn lấy lại không gian, hãy bắt đầu bằng cách xác định những gì đang chiếm đầy ổ cứng của bạn và loại bỏ các tệp không cần thiết. Làm như vậy sẽ cải thiện hiệu suất và kéo dài tuổi thọ ổ đĩa của bạn.
3. Nhiệt Độ Quá Cao – Kẻ Sát Thủ Thầm Lặng Của HDD
Sơ đồ nhiệt độ của bộ sạc GaN Acefast Z4 cho thấy sự tỏa nhiệt
Nhiệt độ phá hủy ổ cứng HDD theo những cách mà hầu hết mọi người không bao giờ nhận ra. Ổ cứng quá nhiệt có thể trông vẫn ổn bên ngoài, nhưng chúng thường hỏng trong vòng vài tháng do hư hại nhiệt. Ổ cứng chứa các thành phần cơ khí chính xác, chúng giãn nở và co lại để phản ứng với sự thay đổi nhiệt độ. Khi các bộ phận này quá nóng, khoảng cách giữa các đầu đọc/ghi và phiến đĩa sẽ bị lệch, gây ra lỗi dữ liệu và hư hỏng vĩnh viễn.
Phần lớn, quạt bị tắc bụi và lỗ thông hơi bị chặn tạo ra điều kiện như “lò nung” bên trong vỏ máy tính. Hãy kiểm tra nhiệt độ ổ đĩa của bạn thường xuyên — bất kỳ nhiệt độ nào trên 55°C (131°F) đều đáng lo ngại, và nhiệt độ trên 60°C (140°F) là dấu hiệu của rắc rối. Bạn nên vệ sinh máy tính để bàn của mình vài tháng một lần, đặc biệt là quạt và lỗ thông hơi, để đảm bảo luồng không khí phù hợp xung quanh ổ đĩa. Cân nhắc thêm quạt vỏ máy hoặc di chuyển máy tính của bạn ra xa các nguồn nhiệt. Ổ cứng HDD hoạt động tối ưu trong môi trường mát mẻ, thông thoáng, và việc duy trì nhiệt độ phù hợp có thể kéo dài đáng kể tuổi thọ của chúng.
4. Di Chuyển Máy Tính Khi Đang Hoạt Động
Các đầu đọc/ghi siêu nhỏ bay lơ lửng chỉ vài nanomet phía trên các đĩa quay với tốc độ 7.200 RPM bên trong một ổ cứng. Bất kỳ chuyển động hoặc rung động đột ngột nào cũng có thể khiến các đầu đọc này va chạm vào bề mặt đĩa — một lỗi nghiêm trọng được gọi là “head crash” (lỗi đầu đọc). Ngay cả những chuyển động nhẹ nhàng cũng có thể gây ra vấn đề. Nếu bạn di chuyển máy tính khi nó đang chạy, nó có thể tạo ra các rung động buộc các cơ chế bên trong của ổ đĩa phải làm việc vất vả hơn để duy trì vị trí chính xác.
Sự bù trừ liên tục này đẩy nhanh quá trình hao mòn các bộ phận. Mặt khác, máy tính xách tay xử lý chuyển động tốt hơn nhờ thiết kế chống sốc, nhưng ổ đĩa máy tính để bàn đòi hỏi sự ổn định. Giải pháp rất đơn giản: luôn tắt máy tính của bạn trước khi di chuyển nó. Nếu bạn hoàn toàn phải di chuyển một hệ thống đang chạy, hãy di chuyển nó chậm rãi và ổn định, tránh mọi chuyển động giật cục. Tốt hơn nữa, hãy cân nhắc đầu tư vào một ổ SSD để tăng tính di động — nhưng nếu bạn vẫn đang sử dụng HDD, hãy đối xử với nó như một thiết bị chính xác thực sự.
5. Bỏ Qua Việc Chống Phân Mảnh Định Kỳ
Khi Windows lưu các tệp, nó không phải lúc nào cũng tìm thấy không gian liền kề, và thường chia dữ liệu trên nhiều vị trí khác nhau trên ổ đĩa của bạn. Các đầu đọc/ghi của HDD phải liên tục di chuyển khắp ổ đĩa để tập hợp lại các tệp bị phân mảnh này. Chuyển động tìm kiếm quá mức này tạo ra sự hao mòn không cần thiết trên các thành phần cơ khí, đồng thời khiến mọi thao tác tệp chậm hơn và gây căng thẳng hơn cho ổ đĩa của bạn.
May mắn thay, Windows bao gồm các công cụ chống phân mảnh tích hợp sẵn giúp sắp xếp lại dữ liệu bị phân tán thành các khối liền kề. Việc tìm hiểu cách chống phân mảnh ổ đĩa cứng trong Windows có thể cải thiện cả hiệu suất và tuổi thọ ổ đĩa. Hãy lên lịch chống phân mảnh hàng tuần hoặc hàng tháng để giữ cho ổ cứng HDD của bạn hoạt động trơn tru. Quá trình này giúp hợp nhất các tệp bị phân mảnh, giảm căng thẳng cơ học và giảm sinh nhiệt, đồng thời làm cho hệ thống của bạn phản ứng nhanh hơn đáng kể. Đó là một thao tác bảo trì đơn giản giúp ngăn ngừa hư hại lâu dài.
6. Không Theo Dõi Sức Khỏe Ổ Cứng
Bạn không thể chờ đợi cho đến khi ổ cứng bắt đầu phát ra tiếng kêu lách cách mới kiểm tra tình trạng của nó – khi đó đã quá muộn. Ổ cứng HDD bao gồm Công nghệ Tự Giám Sát, Phân Tích và Báo Cáo (SMART), theo dõi các số liệu thống kê quan trọng như nhiệt độ, tỷ lệ lỗi và số lượng phân vùng đang chờ xử lý. Các số liệu này cho thấy các vấn đề trước khi xảy ra lỗi nghiêm trọng, với điều kiện bạn theo dõi chúng.
Bạn có thể kiểm tra tình trạng ổ đĩa của mình bằng CrystalDiskInfo, một tiện ích miễn phí hiển thị dữ liệu SMART ở định dạng dễ hiểu. Khi bạn thấy các dấu hiệu cảnh báo, chẳng hạn như số lượng phân vùng được cấp phát lại tăng lên hoặc nhiệt độ tăng cao, đã đến lúc sao lưu dữ liệu của bạn và cân nhắc thay thế.
Phần mềm CrystalDiskInfo hiển thị tình trạng ổ cứng cảnh báo màu vàng
Giải pháp thay thế là mất tất cả dữ liệu mà không có cảnh báo. Giống như CrystalDiskInfo, có rất nhiều công cụ miễn phí khác cho biết liệu ổ cứng của bạn có sắp hỏng hay không, giúp bạn có thời gian sao lưu dữ liệu. Đừng bỏ qua các cảnh báo tình trạng màu vàng hoặc đỏ trong phần mềm giám sát ổ cứng, vì chúng có thể có nghĩa là thận trọng hoặc một cảnh báo nghiêm trọng.
Những thói quen này có vẻ nhỏ nhặt, nhưng chúng đang âm thầm phá hủy ổ cứng HDD của bạn mỗi ngày. Chỉ những thay đổi nhỏ trong cách bạn sử dụng và bảo quản ổ cứng cũng có thể kéo dài tuổi thọ của nó thêm nhiều năm và cứu bạn khỏi việc mất dữ liệu không thể thay thế. Hãy áp dụng ngay những lời khuyên này để bảo vệ chiếc ổ cứng quý giá của bạn! Đừng quên theo dõi Thuthuatdidong.net để cập nhật thêm nhiều kiến thức công nghệ hữu ích khác!
