ChatGPT là một công cụ tuyệt vời, nhưng không ít lần nó có thể hiểu sai ý bạn và đưa ra câu trả lời không chính xác. Bạn đã từng phải chỉnh sửa lại câu hỏi của mình liên tục mà vẫn chưa hài lòng? Nếu vậy, bạn không hề đơn độc. Để khắc phục tình trạng này và giúp bạn khai thác tối đa sức mạnh của trí tuệ nhân tạo, các chuyên gia đã đúc kết ra 7 phương pháp đặt prompt (lời nhắc) cực kỳ hiệu quả. Những kỹ thuật này không chỉ giúp bạn nhận được phản hồi rõ ràng, chính xác mà còn tiết kiệm đáng kể thời gian và công sức. Hãy cùng Thuthuatdidong.net tìm hiểu sâu hơn về từng phương pháp để nâng tầm trải nghiệm sử dụng ChatGPT của bạn.
1. RAIN: Thiết Lập Mục Tiêu Rõ Ràng
RAIN là viết tắt của Role (Vai trò), Aim (Mục tiêu), Input (Đầu vào) và Numeric Target (Mục tiêu số lượng). Phương pháp này giúp bạn đặt ra những kỳ vọng chính xác cho chatbot AI, đảm bảo kết quả đầu ra luôn cô đọng nhưng vẫn chuẩn xác.
Đầu tiên, bạn cần gán cho ChatGPT một vai trò cụ thể, ví dụ như “một chuyên gia viết bài khoa học thần kinh” hoặc “một nhà nghiên cứu sách”. Sau đó, xác định rõ mục tiêu của bạn, chẳng hạn như tối ưu hóa một đoạn văn hay tóm tắt nội dung. Tiếp theo, cung cấp đầu vào chính xác cho nhiệm vụ. Cuối cùng, đặt ra một giới hạn về số lượng, ví dụ: “dưới 100 từ” hoặc “x số lượng gạch đầu dòng”. Mục tiêu cuối cùng của RAIN là luôn nhận được những phản hồi súc tích nhưng chính xác.
Ví dụ về prompt theo phương pháp RAIN:
“Bạn là một nhà văn giàu kinh nghiệm về các chủ đề khoa học thần kinh. Nhiệm vụ của bạn là tóm tắt những điểm chính từ bài blog được cung cấp dưới đây. Hãy tập trung vào sự rõ ràng và tính phù hợp cho độc giả trực tuyến. Trả về chính xác năm gạch đầu dòng nêu bật những hiểu biết quan trọng nhất.”
Prompt này kiểm tra mọi yếu tố của RAIN một cách hoàn hảo:
- Vai trò (Role): Nhà văn khoa học thần kinh
- Mục tiêu (Aim): Tóm tắt các điểm chính
- Đầu vào (Input): Bài blog
- Mục tiêu số lượng (Numeric Target): Năm gạch đầu dòng
Các phương pháp đặt prompt cho ChatGPT này không phải do chúng tôi tự phát minh. Đây là sự tổng hợp từ những kiến thức quý báu được chia sẻ rộng rãi trong cộng đồng AI, đặc biệt là một bài đăng trên LinkedIn và một bản “cheat sheet” được minh họa bởi Ruben Hassid. Điểm mấu chốt là mọi prompt hiệu quả đều yêu cầu ChatGPT đóng vai trò như một chuyên gia để đưa ra những câu trả lời tốt nhất.
2. RTF: Hướng Dẫn ChatGPT Làm Chính Xác Điều Bạn Muốn
RTF là viết tắt của Role (Vai trò), Task (Nhiệm vụ) và Format (Định dạng). Phương pháp này lý tưởng khi bạn cần một kết quả đơn giản và rõ ràng.
Bạn bắt đầu bằng cách chỉ định một vai trò cho ChatGPT, ví dụ như “một gia sư khoa học”. Sau đó, bạn xác định rõ nhiệm vụ, chẳng hạn như viết lại hoặc tóm tắt văn bản. Cuối cùng, bạn nêu rõ định dạng mong muốn cho câu trả lời — ví dụ: các gạch đầu dòng, đoạn văn ngắn hoặc danh sách.
Chẳng hạn, khi cần xem lại phản hồi về một bài luận, bạn có thể yêu cầu ChatGPT, với vai trò là một cán bộ tuyển sinh, viết lại thành các gạch đầu dòng rõ ràng. Kết quả thường nhanh chóng và đúng như mong đợi. Với những prompt như vậy, ChatGPT có thể trở thành một gia sư học tập vi mô hoàn hảo cho bất kỳ chủ đề nào.
Ví dụ về prompt theo phương pháp RTF:
“Hãy đóng vai một gia sư khoa học hữu ích. Nhiệm vụ của bạn là viết lại lời giải thích của học sinh về quá trình quang hợp để làm cho nó rõ ràng và chính xác hơn. Định dạng câu trả lời của bạn dưới dạng danh sách gạch đầu dòng đơn giản hóa các khái niệm chính cho học sinh cấp hai.”
Đầu vào:
[Chèn lời giải thích gốc của học sinh vào đây]
3. RISE: Nhận Câu Trả Lời Từng Bước Dễ Dàng
RISE là viết tắt của Role (Vai trò), Input (Đầu vào), Steps (Các bước) và Expectation (Kỳ vọng). Phương pháp này hữu ích khi bạn muốn nhận được hướng dẫn có cấu trúc, từng bước một.
Bạn cung cấp cho ChatGPT một vai trò, ví dụ như “một huấn luyện viên cá nhân”. Sau đó, bạn đưa ra đầu vào – có thể là mục tiêu thể chất của bạn. Tiếp theo, bạn yêu cầu ChatGPT phác thảo các bước rõ ràng và giải thích từng bước. Cuối cùng, bạn mô tả chính xác kết quả thành công trông như thế nào.
Khi tạo một kế hoạch tập luyện, phương pháp RISE đảm bảo lời khuyên chi tiết, logic và thực tế.
Sơ đồ minh họa phương pháp đặt prompt RISE cho ChatGPT bao gồm Vai trò, Đầu vào, Các bước và Kỳ vọng.
4. FLOW: Tối Ưu Hóa Đầu Ra Kỹ Thuật Hoặc Sáng Tạo
FLOW có nghĩa là Function (Chức năng), Level (Cấp độ), Output (Đầu ra) và Win Metric (Chỉ số thắng). Phương pháp này hoàn hảo để tạo ra các kết quả chất lượng cao và được tiêu chuẩn hóa.
Đầu tiên, bạn xác định chức năng của ChatGPT, ví dụ như “một nhà thiết kế UX” hoặc “một chuyên gia tiếp thị kỹ thuật số”. Sau đó, chọn một cấp độ kỹ năng: người mới bắt đầu, trung cấp hoặc chuyên gia. Tiếp theo, chỉ định loại đầu ra cần thiết, chẳng hạn như bản phác thảo giao diện (wireframe) hoặc dàn ý tiếp thị. Cuối cùng, cung cấp một chỉ số thắng rõ ràng, ví dụ: tuân thủ các tiêu chuẩn cụ thể hoặc cải thiện mức độ tương tác.
Khi thực hiện các dự án như vậy, FLOW có thể nhất quán tạo ra các dàn ý chi tiết, chất lượng chuyên nghiệp.
Ví dụ về prompt theo phương pháp FLOW:
“Bạn là một nhà thiết kế UX cấp trung. Hãy tạo một đặc tả wireframe cho trang đăng ký ứng dụng di động. Đảm bảo nó đáp ứng các tiêu chuẩn trợ năng WCAG 2.2 AA. Bao gồm các phần được gắn nhãn, mô tả trường biểu mẫu và các mẹo sử dụng chính.”
Prompt này tuân thủ đúng cấu trúc F-L-O-W:
- Chức năng (Function): Nhà thiết kế UX
- Cấp độ (Level): Trung cấp
- Đầu ra (Output): Đặc tả wireframe
- Chỉ số thắng (Win Metric): Đáp ứng tiêu chuẩn WCAG 2.2 AA
5. ROSE: Đảm Bảo Kết Quả Hoàn Hảo
ROSE là viết tắt của Role (Vai trò), Objective (Mục tiêu), Steps (Các bước) và Expected Result (Kết quả mong đợi). Tôi sử dụng nó cho các nhiệm vụ chiến lược yêu cầu kết quả rõ ràng.
Bạn có thể bắt đầu bằng cách gán cho ChatGPT một vai trò, ví dụ như “một chiến lược gia tăng trưởng” hoặc “một CEO”. Sau đó, xác định một mục tiêu cụ thể, chẳng hạn như cải thiện tỷ lệ giữ chân khách hàng. Tiếp theo, cung cấp các bước rõ ràng, có thể thực hiện được để ChatGPT làm theo. Cuối cùng, mô tả chính xác kết quả bạn muốn, thường bao gồm các mục tiêu có thể đo lường.
Sử dụng ROSE, tôi thường biến ChatGPT thành một công cụ tạo tiêu đề bài viết hấp dẫn. Điều này không khác nhiều so với việc sử dụng AI để tìm cảm hứng viết lách khi bạn bị mắc kẹt. “Các bước” buộc ChatGPT phải thể hiện quy trình đằng sau việc tạo ý tưởng.
Ví dụ về prompt theo phương pháp ROSE:
“Bạn là một chuyên gia tiêu đề sáng tạo. Mục tiêu của bạn là tạo ra các tiêu đề thu hút sự chú ý cho một bài viết về cách sử dụng ChatGPT hiệu quả hơn. Hãy phác thảo các bước bạn sẽ thực hiện để lên ý tưởng và tinh chỉnh các tiêu đề này. Kết quả mong đợi là một danh sách 10 tiêu đề đã được hoàn thiện, có tác động cao, phù hợp để xuất bản trực tuyến.”
6. PIVO: Giải Quyết Vấn Đề Một Cách Có Hệ Thống
PIVO là viết tắt của Problem (Vấn đề), Insight (Sâu sắc), Voice (Giọng điệu) và Outcome (Kết quả). Ví dụ, với tư cách là một người viết bản tin cung cấp huấn luyện sáng tạo cho các nhà văn, tôi có thể sử dụng prompt này.
Tôi nêu rõ vấn đề mình đang giải quyết. Sau đó, tôi chia sẻ một cái nhìn sâu sắc, như một sự thật hoặc số liệu thống kê mạnh mẽ, để hỗ trợ nội dung. Tiếp theo, tôi chỉ định giọng điệu — đối thoại, dí dỏm, trang trọng hoặc thân thiện để phù hợp với đối tượng của tôi. Cuối cùng, tôi phác thảo rõ ràng kết quả mong muốn, ví dụ: thúc đẩy người đọc đăng ký hoặc tải xuống thứ gì đó.
Ví dụ về prompt theo phương pháp PIVO:
Vấn đề: Nhiều nhà văn cảm thấy bế tắc và thiếu cảm hứng khi làm việc với bản nháp của họ.
Sâu sắc: Các nghiên cứu cho thấy các prompt sáng tạo ngắn có thể tăng sản lượng viết lên 20%.
Giọng điệu: Thân thiện, hỗ trợ và khuyến khích — giống như một huấn luyện viên cá nhân.
Kết quả: Khuyến khích người đọc tham gia chuỗi email hàng tuần miễn phí của tôi, cung cấp các prompt sáng tạo và mẹo tư duy. Bây giờ, hãy viết một đoạn giới thiệu bản tin dài 120 từ thu hút sự chú ý và truyền cảm hứng hành động.
7. PLAN: Khi Bạn Cần Câu Trả Lời Ngắn Gọn, Khả Thi
PLAN là viết tắt của Problem (Vấn đề), Limit (Giới hạn), Action (Hành động) và Number (Số lượng). Tôi sử dụng phương pháp này khi cần các danh sách ngắn gọn, có thể thực hiện được một cách nhanh chóng.
Đầu tiên, tôi định nghĩa rõ ràng vấn đề. Tiếp theo, tôi đặt một giới hạn thực tế, ví dụ như ngân sách hoặc ràng buộc về thời gian. Sau đó, tôi chỉ định hành động chính xác mà tôi cần từ ChatGPT, chẳng hạn như đề xuất công cụ hoặc mẹo. Cuối cùng, tôi nêu rõ số lượng gợi ý tôi cần.
Ví dụ, khi ghi chú của tôi trở nên lộn xộn, tôi đã sử dụng prompt này:
Vấn đề: Tôi có ghi chú nằm rải rác trên nhiều ứng dụng và thư mục khác nhau, rất khó để theo dõi.
Giới hạn: Tôi không muốn dành quá 30 phút để thiết lập một hệ thống mới.
Hành động: Đề xuất các công cụ kỹ thuật số giúp tập trung và sắp xếp ghi chú.
Số lượng: Cho tôi 5 tùy chọn hiệu quả.
Prompt này đã giúp tôi có được một danh sách công cụ nhanh chóng, dễ quản lý mà tôi có thể thử ngay lập tức.
PLAN là phương pháp hoàn hảo cho các gợi ý nhanh chóng, tập trung và có thể biến ChatGPT thành một trợ lý cá nhân hiệu quả khi bạn không có nhiều thời gian.
Biểu đồ mô tả chi tiết phương pháp đặt prompt PLAN cho ChatGPT bao gồm Vấn đề, Giới hạn, Hành động và Số lượng.
Kết Luận: Nâng Tầm Tương Tác Với ChatGPT
Việc sử dụng ChatGPT đôi khi có thể trở thành một thách thức nếu bạn không biết cách đặt câu lệnh hiệu quả. Tuy nhiên, với 7 phương pháp đặt prompt đã được phân tích chi tiết: RAIN, RTF, RISE, FLOW, ROSE, PIVO và PLAN, bạn hoàn toàn có thể cải thiện đáng kể chất lượng phản hồi từ AI. Mỗi phương pháp đều có cấu trúc và mục đích riêng, giúp bạn xác định rõ ràng yêu cầu của mình, từ đó nhận được kết quả chính xác, chi tiết và phù hợp với kỳ vọng.
Thử nghiệm và tùy chỉnh những kỹ thuật này để tìm ra phương pháp phù hợp nhất với nhu cầu cá nhân hoặc công việc của bạn. Hãy nhớ rằng, chìa khóa để khai thác tối đa sức mạnh của ChatGPT nằm ở khả năng giao tiếp rõ ràng và có cấu trúc của bạn. Đừng ngần ngại áp dụng những mẹo này vào các tương tác hàng ngày với ChatGPT để biến nó thành một công cụ hỗ trợ đắc lực thực sự. Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn về việc áp dụng các phương pháp này trong phần bình luận bên dưới và đừng quên theo dõi Thuthuatdidong.net để cập nhật thêm nhiều thủ thuật công nghệ hữu ích khác!
