Máy tính cá nhân (PC) của bạn có thể trở nên chậm chạp theo thời gian, đó là điều tự nhiên nhưng không phải là không có giải pháp. Từ việc dọn dẹp các tệp tin không cần thiết, tối ưu hóa cài đặt nguồn, cho đến việc loại bỏ ứng dụng dư thừa, có rất nhiều phương pháp bạn có thể áp dụng để đưa chiếc PC chạy Windows của mình trở lại trạng thái mượt mà như thuở ban đầu. Với vai trò là một chuyên gia về công nghệ và tối ưu hóa hệ thống tại thuthuatdidong.net, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn từng bước chi tiết để tối ưu hiệu suất, giúp máy tính của bạn hoạt động hiệu quả hơn, đáp ứng tốt nhất mọi nhu cầu làm việc và giải trí.
1. Chạy công cụ Dọn dẹp Đĩa (Disk Cleanup)
Theo thời gian, máy tính của bạn sẽ tích lũy một lượng lớn các tệp không cần thiết, bao gồm tệp hệ thống cũ, tệp tạm thời và dữ liệu bộ nhớ đệm (cached data). Những tệp này không chỉ chiếm dụng không gian ổ cứng quý giá mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất của PC.
Việc chạy công cụ Dọn dẹp Đĩa (Disk Cleanup) tích hợp sẵn trong Windows có thể giúp bạn loại bỏ những tệp này, từ đó cải thiện đáng kể tốc độ và hiệu quả lưu trữ của PC. Bằng cách sử dụng công cụ này một cách thường xuyên – lý tưởng là vài tháng một lần – bạn có thể duy trì hiệu suất mượt mà và ngăn chặn tình trạng “rác” làm chậm hệ thống của mình. Đây là một bước tối ưu Windows đơn giản nhưng hiệu quả cao.
Hộp thoại Disk Cleanup xác nhận xóa các tệp tin không cần thiết trong Windows
2. Hạn chế ứng dụng khởi động cùng Windows
Khi bạn cài đặt phần mềm mới trên PC, một số chương trình có thể tự động thêm mình vào danh sách khởi động cùng Windows. Mặc dù các ứng dụng như phần mềm diệt virus hoặc dịch vụ lưu trữ đám mây cần chạy khi hệ thống khởi động, việc có quá nhiều ứng dụng khởi động có thể làm chậm PC của bạn.
Điều này xảy ra vì mỗi ứng dụng khởi chạy đều tiêu tốn tài nguyên quý giá như RAM và sức mạnh CPU, dẫn đến thời gian khởi động lâu hơn và giảm hiệu suất tổng thể. Để khắc phục điều này, hãy mở Task Manager bằng cách nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Esc, sau đó điều hướng đến tab Startup apps (Ứng dụng khởi động).
Tại đây, bạn sẽ thấy danh sách các chương trình được thiết lập để khởi chạy khi PC bắt đầu. Hãy xem xét kỹ danh sách và tắt bất kỳ ứng dụng không cần thiết nào bằng cách nhấp chuột phải vào chúng và chọn Disable (Tắt). Sau đó, PC của bạn sẽ khởi động nhanh hơn, giống như khi bạn mới mua máy.
Tab Ứng dụng Khởi động trong Task Manager của Windows 11
3. Gỡ bỏ ứng dụng, chương trình và tiện ích mở rộng không mong muốn
Một cách khác để giúp PC của bạn chạy như mới là gỡ bỏ bất kỳ chương trình nào bạn không còn sử dụng. Điều này bao gồm cả các phần mềm rác (bloatware) được cài đặt sẵn từ nhà sản xuất. Những chương trình không cần thiết này không chỉ chiếm không gian lưu trữ quý giá mà còn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất bằng cách chạy ngầm và sử dụng tài nguyên hệ thống.
Bạn có thể sử dụng Control Panel hoặc ứng dụng Settings (Cài đặt) để loại bỏ các ứng dụng này. Sau khi gỡ cài đặt, hãy đảm bảo loại bỏ mọi tệp hoặc khóa đăng ký (registry entries) còn sót lại của phần mềm. Bạn cũng có thể sử dụng các công cụ của bên thứ ba như CCleaner để đảm bảo việc dọn dẹp kỹ lưỡng.
Ngoài các ứng dụng và chương trình, các tiện ích mở rộng trình duyệt (browser extensions) cũng có thể ảnh hưởng đến hiệu suất PC của bạn, đặc biệt nếu chúng đã lỗi thời hoặc được tối ưu kém. Tốt nhất là bạn nên xem xét lại các tiện ích mở rộng trình duyệt và xóa bất kỳ tiện ích nào không cần thiết hoặc gây ra sự cố. Việc tối ưu hóa hệ thống toàn diện sẽ bao gồm cả việc này.
4. Kích hoạt chế độ nguồn “Hiệu suất Tốt nhất”
Theo mặc định, Windows sử dụng chế độ nguồn “Cân bằng” (Balanced), nhằm cân bằng giữa hiệu suất và mức tiêu thụ điện năng. Cài đặt này lý tưởng cho các tác vụ hàng ngày, nhưng có thể hạn chế toàn bộ tiềm năng của PC trong các hoạt động đòi hỏi cao hơn. Nếu bạn nhận thấy độ trễ hoặc giảm phản hồi trong các tác vụ như chơi game hoặc chỉnh sửa đa phương tiện, việc chuyển sang chế độ nguồn “Hiệu suất Tốt nhất” (Best Performance) có thể giúp cải thiện đáng kể.
Để thực hiện điều này, hãy mở Settings (Cài đặt) > System (Hệ thống) > Power & battery (Nguồn & pin) và nhấp vào menu thả xuống bên cạnh Power mode (Chế độ nguồn) để chọn Best performance (Hiệu suất tốt nhất). Mặc dù có thể làm tăng nhẹ mức tiêu thụ điện năng, đặc biệt trên máy tính xách tay, chế độ này có thể làm cho PC của bạn phản hồi nhanh hơn đáng kể, mang lại trải nghiệm tăng tốc Windows hiệu quả.
Menu Nguồn và Pin trong ứng dụng Cài đặt của Windows 11
5. Chạy quét phần mềm độc hại (Malware Scan)
Ngay cả khi bạn rất cẩn thận, các phần mềm độc hại như virus, spyware và adware vẫn có thể xâm nhập vào hệ thống của bạn theo thời gian. Những chương trình độc hại này thường chạy ngầm, âm thầm tiêu tốn tài nguyên hệ thống và gây ra các vấn đề về hiệu suất mà bạn có thể không nhận thấy ngay lập tức.
Để đối phó với điều này, việc chạy quét phần mềm độc hại định kỳ bằng ứng dụng Windows Security hoặc phần mềm diệt virus của bên thứ ba đáng tin cậy là điều cần thiết. Hơn nữa, bạn nên thiết lập quét hàng tuần để phát hiện sớm các mối đe dọa tiềm ẩn. Việc đảm bảo an toàn cho hệ thống cũng là một phần quan trọng để máy tính chạy nhanh và ổn định.
Tùy chọn Quét toàn bộ được chọn trong ứng dụng Windows Security
6. Cài đặt các bản cập nhật hệ thống và Driver đang chờ
Các bản cập nhật, dù là cho hệ điều hành hay driver, đều rất cần thiết để duy trì hiệu suất và bảo mật cho PC của bạn. Các bản cập nhật Windows thường bao gồm các bản vá lỗi quan trọng, tính năng mới và các sửa lỗi đã biết, tất cả đều có thể giúp PC của bạn chạy hiệu quả hơn.
Tương tự, các bản cập nhật driver đảm bảo phần cứng của bạn – như card đồ họa, âm thanh và linh kiện mạng – hoạt động trơn tru với phần mềm mới nhất, nâng cao tốc độ và độ ổn định.
Bằng cách thường xuyên cập nhật cả hệ thống và driver, bạn có thể đảm bảo PC của mình chạy như mới – hoặc thậm chí tốt hơn – nhờ vào các chức năng nâng cao và tối ưu hóa đi kèm với mỗi bản cập nhật. Đây là một yếu tố then chốt để duy trì hiệu suất tối ưu và tăng tốc máy tính Windows của bạn.
Tab Windows Update trong ứng dụng Cài đặt của Windows
7. Chống phân mảnh ổ cứng
Khi bạn sử dụng máy tính, các tệp tin được lưu rải rác dưới dạng các mảnh vỡ trên ổ cứng, tạo ra tình trạng được gọi là phân mảnh. Khi điều này xảy ra, ổ cứng của bạn phải làm việc vất vả hơn để truy xuất dữ liệu từ nhiều vị trí khác nhau, làm chậm hiệu suất thực hiện tác vụ. Vấn đề này phổ biến hơn ở các ổ cứng HDD truyền thống và có thể khiến máy tính của bạn hoạt động chậm chạp so với khi còn mới.
Chống phân mảnh (defragmentation) tổ chức lại các tệp bị phân mảnh bằng cách sắp xếp chúng thành các khối liền kề trên ổ cứng. Quá trình này giúp giảm thời gian ổ cứng của bạn cần để định vị các tệp. Chống phân mảnh có thể dẫn đến cải thiện hiệu suất tổng thể và thời gian tải nhanh hơn. Tin tốt là việc chống phân mảnh ổ cứng trên Windows khá đơn giản khi sử dụng công cụ “Optimize Drives” (Tối ưu hóa Ổ đĩa) tích hợp sẵn.
8. Cài đặt lại Windows
Dù bạn thử bao nhiêu thủ thuật tối ưu phần mềm đi chăng nữa, chúng cũng sẽ không hiệu quả bằng việc cài đặt lại Windows. Đây là cách chắc chắn để mang lại một khởi đầu mới cho PC của bạn và làm cho nó chạy như mới.
Thực hiện cài đặt Windows sạch (clean installation) sẽ xóa hoàn toàn mọi thứ, giải quyết các vấn đề đã tồn tại và khôi phục PC về tốc độ và độ ổn định ban đầu. Mặc dù việc cài đặt lại Windows yêu cầu bạn phải sao lưu các tệp và cài đặt lại các ứng dụng, nhưng những lợi ích mà nó mang lại hoàn toàn xứng đáng với công sức bỏ ra, giúp PC của bạn đạt được hiệu suất tối ưu nhất.
9. Nâng cấp thêm RAM
Một bước cuối cùng nhưng cực kỳ quan trọng trong việc cải thiện hiệu suất máy tính của bạn là nâng cấp thêm RAM. Như bạn có thể đã biết, RAM (Bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên) rất cần thiết cho khả năng xử lý nhiều tác vụ cùng lúc của máy tính. Máy tính của bạn càng có nhiều RAM, nó càng có thể xử lý nhiều dữ liệu cùng lúc. Nếu bạn muốn thời gian tải nhanh hơn và trải nghiệm đa nhiệm mượt mà hơn, hãy cân nhắc tăng dung lượng RAM lên ít nhất 16 GB.
Trước khi nâng cấp, điều cần thiết là kiểm tra thông số kỹ thuật của PC để xác định lượng RAM tối đa mà hệ thống của bạn có thể hỗ trợ. Hầu hết các máy tính hiện đại đều cho phép nâng cấp RAM dễ dàng, và quá trình này tương đối nhanh chóng, mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc tăng tốc máy tính Windows.
Một cặp thanh RAM được giữ trước nền mờ
Việc duy trì hiệu suất PC của bạn không nhất thiết phải phức tạp. Đôi khi, chỉ cần kiểm tra các bản cập nhật và gỡ bỏ các ứng dụng không sử dụng cũng có thể giúp bạn thổi một luồng sinh khí mới vào chiếc máy của mình. Những lúc khác, bạn có thể cần phải dùng đến biện pháp mạnh hơn như cài đặt lại Windows từ đầu. Dù bằng cách nào, việc áp dụng các bước được nêu ở trên sẽ giúp chiếc PC của bạn hoạt động trơn tru trở lại, mang lại trải nghiệm tối ưu cho người dùng. Hãy chia sẻ kinh nghiệm và kết quả của bạn sau khi áp dụng các thủ thuật tăng tốc máy tính Windows này nhé!
