Giống như máy tính để bàn hay laptop, chiếc điện thoại thông minh của bạn cũng có nguy cơ bị tấn công bởi các loại mã độc (malware). Tuy nhiên, chỉ với vài điều chỉnh bảo mật đơn giản, bạn hoàn toàn có thể giữ cho thiết bị của mình được an toàn và hoạt động trơn tru. Bài viết này từ Thuthuatdidong.net sẽ đi sâu vào 5 mối đe dọa phổ biến nhất khiến điện thoại di động dễ bị nhiễm mã độc và cung cấp các giải pháp cụ thể để bạn tự bảo vệ mình khỏi những nguy cơ tiềm ẩn này, giúp điện thoại của bạn luôn trong trạng thái bảo mật tối ưu.
5. Thông Báo Độc Hại: Cảnh Báo Giả Mạo
Thông báo độc hại là một trong những cách phổ biến nhất để mã độc xâm nhập điện thoại. Điều đáng lo ngại là chúng thường không phải là thông báo đẩy (push notifications) từ các ứng dụng bạn đã cài đặt. Thay vào đó, chúng thường xuất hiện khi bạn đang duyệt web, dưới dạng các cửa sổ pop-up hoặc thông báo trình duyệt giả mạo.
Những loại thông báo này có thể hứa hẹn nhiều điều hấp dẫn hoặc đáng sợ. Một ví dụ điển hình từ lâu là thông báo giả mạo việc bạn đã trúng thưởng một cuộc thi nào đó. Ngoài ra, chúng còn có thể tạo cảm giác cấp bách, thúc giục bạn hành động ngay lập tức. Trong một số trường hợp nguy hiểm hơn, chúng thậm chí còn khẳng định rằng thiết bị của bạn đã nhiễm mã độc để khiến bạn hoảng sợ.
Hầu hết các trường hợp này đều là chiêu trò lừa đảo để dụ bạn nhấp vào thông báo, từ đó cài đặt mã độc vào thiết bị. Nếu bạn đang duyệt web trên điện thoại và một cửa sổ bật lên tuyên bố bạn đã bị nhiễm virus hoặc trúng giải, hãy ngay lập tức đóng trang web đó mà không nhấp vào bất cứ thứ gì.
Nếu bạn đã lỡ nhận các thông báo độc hại này, có một vài lựa chọn để xử lý. Đầu tiên, hãy xóa bộ nhớ cache của trình duyệt. Bạn có thể dễ dàng xóa bộ nhớ cache trình duyệt trên các thiết bị Android và tương tự, có các cách để xóa dữ liệu hệ thống và dữ liệu cache khác trên iPhone. Sau đó, bạn nên quét điện thoại thông minh của mình bằng một ứng dụng diệt virus hoặc chống mã độc đáng tin cậy. Malwarebytes là một lựa chọn rất đáng tin cậy, có sẵn cho cả thiết bị Android và iOS.
4. Lừa Đảo Phishing và Smishing: Email & Tin Nhắn Độc Hại
Phishing (lừa đảo qua email) là hình thức kẻ xấu gửi các email độc hại. Mặc dù các vụ lừa đảo này đôi khi liên quan đến gian lận tài chính, các loại gian lận khác, hoặc đánh cắp dữ liệu, một số lượng lớn cũng sẽ cố gắng lừa bạn tải xuống mã độc. Dù bạn mở các email này trên điện thoại di động hay máy tính để bàn, rủi ro là đáng kể, đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải hiểu các loại tấn công phishing khác nhau.
Trong khi phishing liên quan đến email độc hại, smishing lại tập trung vào các tin nhắn SMS độc hại. Một số dấu hiệu phổ biến của smishing bao gồm ngữ pháp kém và nội dung tin nhắn phóng đại (chẳng hạn như “anh trai tôi cần bạn gửi 2 triệu đô la”). Bạn có thể thấy các liên kết độc hại trong một số trường hợp, trong khi các hình thức smishing khác có thể bao gồm các tệp đính kèm.
Trong thời đại hiện đại, smishing ngày càng khó phát hiện. Nhiều tội phạm sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dẫn đến sự gia tăng các cuộc tấn công lừa đảo do AI điều khiển. Việc kiểm tra các dấu hiệu đáng ngờ, chẳng hạn như dòng “Kính gửi Khách hàng thân mến” chung chung, là rất quan trọng để nhận biết và phòng tránh.
Minh họa tin nhắn smishing từ Jenna Philips với nội dung lừa đảo
Dù thế nào, bạn không bao giờ nên nhấp vào nội dung mà bạn nghi ngờ có thể là lừa đảo phishing hoặc smishing.
3. Phần Mềm Lỗi Thời: Cánh Cửa Cho Kẻ Xâm Nhập
Bạn có thể đã có phần mềm lỗi thời trên điện thoại mà không hề hay biết. Điều này áp dụng cho hệ điều hành của điện thoại thông minh, cũng như các ứng dụng đã cài đặt trên thiết bị của bạn. Mặc dù có vẻ vô hại và gây bất tiện ở mức độ thấp nhất, việc không cập nhật phần mềm có thể gây ra mối đe dọa nghiêm trọng. Nói tóm lại, các bản vá bảo mật giúp ngăn chặn tin tặc xâm nhập vào ứng dụng và hệ thống của bạn.
Giao diện tab cập nhật của WhatsApp trên iOS
Các bản cập nhật phần mềm không chỉ giúp bạn an toàn khỏi mã độc mà còn bảo vệ bạn khỏi các mối đe dọa khác. Chẳng hạn, chúng có thể nhanh chóng vô hiệu hóa các cuộc tấn công mới nhất. Nếu bạn đang sử dụng iPhone, bạn nên bật tính năng Phản hồi Bảo mật Nhanh (Rapid Security Response) để có thêm một lớp bảo vệ. Rapid Security Response về cơ bản sẽ tải xuống các bản cập nhật bảo mật nhỏ hơn thường xuyên hơn, giúp giải quyết các lỗ hổng nhanh chóng hơn.
Thông báo cập nhật iOS 18 Beta xuất hiện trên màn hình iPhone
Để bật tính năng này trên iPhone, hãy vào Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm, chạm vào Tự động cập nhật, và bật Phản hồi bảo mật & Tệp hệ thống.
Hướng dẫn bật tính năng Rapid Security Response (Phản hồi bảo mật nhanh) trên iPhone
Thật không may, Android không có tính năng tương tự vào thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể kiểm tra phần mềm của mình bằng cách truy cập cửa hàng ứng dụng hoặc cài đặt điện thoại. Nếu bạn nhận thấy có bản cập nhật nào, hãy cập nhật ngay lập tức. Bật tính năng cập nhật tự động cũng là một ý tưởng tốt cho tương lai để đảm bảo thiết bị luôn được bảo vệ.
2. Tải Ứng Dụng Không An Toàn: Rủi Ro Từ Nguồn Không Chính Thức
Ngày nay, nhiều người dễ dàng tin rằng mọi ứng dụng trên App Store và Google Play đều an toàn để sử dụng. Tuy nhiên, mặc dù phần lớn là an toàn, bạn vẫn không được bảo vệ 100%. Các ứng dụng không an toàn rõ ràng là một mối nguy hiểm, nhưng các chương trình đã bị bỏ rơi không còn được nhà phát triển hỗ trợ cũng là một rủi ro bảo mật đáng kể.
Các ứng dụng đã không được cập nhật trong một thời gian dài là mục tiêu chính của mã độc và các mối đe dọa khác, vì chúng có thể có các lỗ hổng bảo mật có thể bị khai thác để truy cập dữ liệu, tài khoản và nhiều thông tin nhạy cảm khác. Bạn nên thường xuyên kiểm tra thiết bị của mình để đảm bảo rằng các nhà phát triển vẫn tiếp tục phát hành các bản cập nhật cho tất cả phần mềm bạn sử dụng. Cũng nên kiểm tra kỹ các đánh giá để xác nhận rằng bất kỳ ứng dụng nào bạn tải xuống đều an toàn.
Bạn cũng nên thận trọng khi cài đặt phần mềm từ bên thứ ba trên điện thoại thông minh của mình. Các cửa hàng ứng dụng của bên thứ ba có thể không có các quy trình kiểm duyệt nghiêm ngặt như App Store và Google Play, điều này tiềm ẩn nguy cơ bảo mật. Apple đã ngừng việc tải ứng dụng ngoài (sideloading) và các cửa hàng ứng dụng bên thứ ba trong nhiều năm, cho đến tháng 3 năm 2024, trong khi Google luôn cho phép sideloading ứng dụng trên Android. Tuy nhiên, mặc dù có một số cửa hàng ứng dụng thay thế Google Play tốt hơn, nhưng quá trình sideloading ứng dụng nói chung đi kèm với một số rủi ro nghiêm trọng.
1. Truy Cập Trang Web Nguy Hiểm: Bẫy Mã Độc Trực Tuyến
Không phải tất cả các trang web đều được tạo ra như nhau, và việc biết cách phân biệt một trang web an toàn với một trang web không an toàn là rất quan trọng. Bạn có thể xác định các trang web có khả năng gây đe dọa theo nhiều cách, chẳng hạn như:
- Không có chứng chỉ SSL: Biểu tượng ổ khóa thường không còn hiển thị rõ ràng trên thanh URL nữa, nhưng bạn có thể kiểm tra xem kết nối có an toàn hay không thông qua trình duyệt của mình (tìm https:// ở đầu URL).
- Tên miền sai chính tả: Các tên miền này thường đại diện cho một trang web hoặc công ty tương tự (và thường nổi tiếng) nhưng bị viết sai, nhằm đánh lừa người dùng.
- Thời gian tải trang chậm bất thường: Đây có thể là dấu hiệu của một trang web độc hại hoặc được thiết kế kém.
Các trang web giả mạo là một trong những nguồn phổ biến nhất của mã độc, và việc truy cập các trang web không an toàn sẽ khiến bạn đối mặt với các mối đe dọa bảo mật khác, chẳng hạn như phần mềm gián điệp (spyware). Tốt nhất là bạn nên tránh chúng bằng mọi giá. Nếu bạn vô tình truy cập một trang web như vậy, hãy đóng ngay lập tức và xem xét kiểm tra thiết bị của bạn để tìm phần mềm không mong muốn.
Bảo vệ điện thoại thông minh khỏi mã độc không phải là một nhiệm vụ quá phức tạp nếu bạn biết cách nhận diện và phòng tránh các mối đe dọa phổ biến. Bằng cách luôn cập nhật phần mềm, cẩn trọng với các thông báo và tin nhắn lừa đảo, cũng như chỉ tải ứng dụng và truy cập trang web từ các nguồn đáng tin cậy, bạn sẽ nâng cao đáng kể khả năng phòng vệ cho thiết bị của mình. Hãy biến những kiến thức này thành thói quen bảo mật hàng ngày để giữ cho chiếc điện thoại của bạn luôn an toàn trước mọi loại mã độc. Đừng quên chia sẻ bài viết này để giúp mọi người cùng nâng cao cảnh giác và bảo vệ thiết bị của mình nhé!
