Windows 10 đang dần đi đến hồi kết của vòng đời, và cùng với đó, hành trình của tôi với hệ điều hành Windows cũng sắp khép lại. Trong bối cảnh Microsoft chuẩn bị ngừng hỗ trợ cho Windows 10, tôi cũng quyết định bước khỏi nền tảng này, không chỉ từ bỏ phiên bản cũ mà còn không lựa chọn nâng cấp lên Windows 11. Đây là một quyết định được cân nhắc kỹ lưỡng, xuất phát từ những đánh giá cá nhân về hiệu suất, quyền riêng tư và định hướng phát triển của các hệ điều hành này.
Tại sao tiếp tục với Windows 10 là không khả thi sau năm 2025?
Việc Windows 10 chính thức ngừng hỗ trợ vào ngày 14 tháng 10 năm 2025 không đồng nghĩa với việc chiếc máy tính của bạn sẽ ngay lập tức ngừng hoạt động. Tuy nhiên, khi Microsoft chấm dứt việc cung cấp các bản cập nhật, đặc biệt là cập nhật bảo mật, người dùng sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro và hạn chế đáng kể.
Nguy cơ bảo mật và thiếu hụt tính năng mới
Sau ngày ngừng hỗ trợ, hệ điều hành của bạn sẽ không còn nhận được các bản vá lỗi bảo mật quan trọng. Điều này khiến máy tính dễ bị tấn công bởi các lỗ hổng mới phát hiện, đặc biệt nếu bạn thường xuyên duyệt internet hoặc sử dụng các ứng dụng trực tuyến. Mặc dù Microsoft đã kéo dài thời gian hỗ trợ cho các ứng dụng Office 365 trên Windows 10 đến ngày 10 tháng 10 năm 2028, nhưng điểm mấu chốt là bạn sẽ chỉ nhận được các bản cập nhật an ninh. Trong khi đó, người dùng Windows 11 đang được hưởng lợi từ những tính năng AI và cải tiến năng suất mới nhất, người dùng Windows 10 sẽ bị mắc kẹt với trải nghiệm phần mềm lỗi thời.
Suy giảm hiệu suất và tương thích phần mềm/driver
Theo thời gian, hiệu suất của Windows 10 sẽ dần suy giảm. Khi ngày càng nhiều chương trình và ứng dụng được tối ưu hóa cho Windows 11, bạn sẽ nhận thấy sự giảm sút về hiệu năng trên Windows 10. Thậm chí, một số chương trình có thể ngừng hỗ trợ hoàn toàn cho hệ điều hành này. Điều này đặc biệt đúng với các driver phần cứng. Đối với một người dùng coi trọng trải nghiệm gaming như tôi, việc các driver không được cập nhật là một hạn chế lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận hành của phần cứng và đồ họa.
Laptop Windows 10 với các thiết bị cài đặt và logo Microsoft
Chi phí và sự không cần thiết của hỗ trợ bên thứ ba
Mặc dù có các tùy chọn hỗ trợ bên thứ ba cho Windows 10, chủ yếu dành cho các doanh nghiệp hoặc nhu cầu đặc biệt, cá nhân tôi không thấy lý do gì để phải trả phí đăng ký để tiếp tục sử dụng một hệ điều hành mà tôi đã mua bản quyền, đặc biệt khi trên thị trường đã có những lựa chọn thay thế tốt hơn và hiệu quả hơn về chi phí.
Windows 11: Một lựa chọn không hấp dẫn đối với tôi
Mặc dù Microsoft đã nỗ lực rất nhiều để cải thiện Windows 11 kể từ khi ra mắt, nhưng đối với tôi, hệ điều hành này vẫn còn là một “mớ hỗn độn” với quá nhiều tính năng AI không cần thiết. Đây không phải là một lựa chọn khả thi cho trải nghiệm sử dụng cá nhân của tôi.
Vấn đề về Bloatware và tích hợp AI quá mức
Windows 11 chứa quá nhiều dịch vụ, chương trình và bloatware không cần thiết, cùng với các tính năng AI rải rác khắp giao diện. Điều này không chỉ làm cho việc tìm kiếm các tính năng thực sự mong muốn trở nên khó khăn, mà còn tiêu tốn tài nguyên phần cứng một cách không cần thiết, lẽ ra có thể được dùng để cải thiện hiệu suất và mang lại trải nghiệm người dùng mượt mà hơn. Việc phải tải xuống và chạy các chương trình “debloater” ngay sau khi cài đặt Windows 11 chỉ để làm cho nó “có thể sử dụng được” là một điều hết sức khó chịu.
Mối lo ngại sâu sắc về quyền riêng tư
Quá trình thiết lập Windows 11 ngay từ lần cài đặt đầu tiên là một “mìn trường” của các tùy chọn được thiết lập sẵn để theo dõi hoạt động của bạn. Vấn đề này bắt đầu ngay từ việc yêu cầu phải có tài khoản Microsoft để hoàn tất cài đặt hệ điều hành – một yêu cầu mà trước đây có thể bỏ qua nhưng giờ đã bị loại bỏ.
Sự kiên quyết của Microsoft trong việc tích hợp AI vào mọi ngóc ngách của Windows cũng là một vấn đề đau đầu. Ngay cả ứng dụng Notepad – một tiện ích cơ bản nhất của Windows – giờ đây cũng có các công cụ AI được tích hợp. Nỗi ám ảnh về quyền riêng tư còn lớn hơn với tính năng Windows Recall. Mặc dù Microsoft đã cập nhật và muốn người dùng “thử lại” Recall, tôi không thể tin tưởng một tính năng mà hệ điều hành sẽ tự động chụp màn hình mọi hoạt động của tôi trên máy tính.
Máy tính xách tay đang chạy hệ điều hành Windows với giao diện người dùng hiển thị
Trải nghiệm sử dụng chưa tối ưu: Vấn đề Modern Standby
Một vấn đề lớn khác mà tôi không thể bỏ qua là tính năng Windows Modern Standby. Tôi thường xuyên sử dụng laptop khi di chuyển, thậm chí còn nhiều hơn cả điện thoại. Việc máy tính xách tay của tôi mất 50% pin chỉ khi nằm trong ba lô ở chế độ ngủ là điều hoàn toàn không thể chấp nhận được. Microsoft dường như vẫn chưa thể khắc phục triệt để vấn đề hao pin khi ở chế độ ngủ.
Cảm giác “chưa hoàn thiện” và sự phát triển liên tục
Nhìn chung, Windows 11 vẫn mang lại cảm giác của một “dự án đang trong quá trình phát triển”. Mặc dù sự tiến hóa và phát triển liên tục này có thể là mục tiêu mà Microsoft hướng tới ngay từ đầu, và tôi không thể nói đó là một cách tiếp cận sai lầm, nhưng chắc chắn nó không phù hợp với nhu cầu của tôi về một hệ điều hành ổn định và đáng tin cậy.
Vì sao Linux lại là giải pháp tối ưu?
Khi Windows 11 không phải là lựa chọn, Linux trở thành giải pháp thực sự duy nhất cho tôi. Mặc dù các máy Mac cũng tồn tại, nhưng tôi đã sử dụng Linux song song với Windows cho mục đích phát triển và nó phù hợp hơn với nhu cầu của tôi.
Ưu thế vượt trội về tùy biến, hiệu suất và bảo mật
Linux sở hữu nhiều tính năng mà Windows nên học hỏi, bao gồm khả năng tùy biến desktop tốt hơn, tính năng snapshot hệ thống, quản lý phần mềm và driver hiệu quả hơn, và quan trọng nhất là quyền kiểm soát hoàn toàn quyền riêng tư và bảo mật của bạn. Linux cũng nhẹ hơn nhiều so với Windows, là lựa chọn lý tưởng để “hồi sinh” những chiếc PC cũ đang chạy Windows 10.
Khắc phục nhược điểm và tương lai phát triển
Nhược điểm duy nhất của việc chuyển đổi hoàn toàn sang Linux là nhiều chương trình hàng ngày có thể không có phiên bản native. Tuy nhiên, bạn có thể sử dụng các trình giả lập như Wine để giải quyết vấn đề này ở một mức độ nào đó, và có rất nhiều ứng dụng thay thế miễn phí, thậm chí còn tốt hơn các chương trình Windows mà bạn đã quen dùng.
Trong mọi trường hợp, sự hỗ trợ cho Linux đang ngày càng gia tăng, đồng nghĩa với việc ngày càng nhiều nhà phát triển tạo ra các ứng dụng native cho hệ điều hành này. Với những lợi ích về hiệu suất, quyền riêng tư và chi phí, Linux là một giải pháp thay thế vững chắc cho Windows, đặc biệt nếu bạn không muốn bị ép buộc nâng cấp lên Windows 11.
Bạn sẽ làm gì khi Windows 10 ngừng hỗ trợ? Hãy chia sẻ suy nghĩ và lựa chọn của bạn trong phần bình luận bên dưới!
