Trong thời đại công nghệ hiện nay, máy tính chạy hệ điều hành Windows ngày càng trở nên ổn định và đáng tin cậy hơn. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng đôi khi chúng ta vẫn phải đối mặt với những sự cố không mong muốn, khiến máy tính không thể khởi động hoặc hoạt động không bình thường. Những vấn đề này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ hỏng tệp hệ thống, nhiễm phần mềm độc hại cho đến lỗi phần cứng. Để đảm bảo bạn luôn sẵn sàng đối phó với các tình huống này, việc hiểu rõ và nắm vững các tùy chọn khôi phục tích hợp sẵn trong Windows là vô cùng cần thiết. Bài viết này của thuthuatdidong.net sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan chi tiết về các công cụ khôi phục mạnh mẽ mà Windows cung cấp, từ những giải pháp đơn giản nhất đến những lựa chọn can thiệp sâu hơn, giúp bạn “giải cứu” chiếc PC của mình một cách hiệu quả.
1. Khôi Phục Từ Điểm Khôi Phục Hệ Thống (System Restore Point)
System Restore là một tính năng khôi phục quan trọng của Windows, cho phép bạn đưa máy tính trở về một thời điểm trước đó. Dù bạn vô tình thực hiện một thay đổi quan trọng gây ra sự cố cho hệ thống hay một bản cập nhật Windows lỗi khiến máy tính trở nên không sử dụng được, System Restore có thể hoàn tác các thay đổi đó và đưa hệ thống của bạn trở lại trạng thái hoạt động bình thường.
Để sử dụng các điểm khôi phục, bạn cần bật tính năng bảo vệ hệ thống cho ổ đĩa cài đặt Windows của mình. Khi được kích hoạt, Windows sẽ tự động tạo một điểm khôi phục mỗi khi bạn cài đặt một ứng dụng mới, trình điều khiển (driver) hoặc một bản cập nhật Windows. Ngoài ra, bạn cũng có thể tự tạo điểm khôi phục thủ công hoặc cấu hình hệ thống để tạo một điểm khôi phục hàng ngày.
Nếu bạn chưa cấu hình bảo vệ hệ thống, hãy tham khảo hướng dẫn chi tiết của chúng tôi để thiết lập và tạo điểm khôi phục trên Windows.
Giao diện khôi phục hệ thống (System Restore) trên Windows 11 hiển thị các điểm khôi phục sẵn có để lựa chọn
2. Sử Dụng Chức Năng Sửa Chữa Khởi Động (Startup Repair)
Chức năng sửa chữa khởi động (Startup Repair) là một tính năng khôi phục của Windows có khả năng quét và khắc phục các sự cố phổ biến ngăn máy tính của bạn khởi động. Các vấn đề này bao gồm các tệp hệ thống bị thiếu hoặc bị hỏng, lỗi trong phân vùng khởi động (boot sector) hoặc Master Boot Record (MBR), xung đột trình điều khiển và ứng dụng, cũng như nhiễm phần mềm độc hại.
Để sử dụng Startup Repair, trước tiên bạn cần khởi động vào Môi trường Khôi phục Windows (Windows Recovery Environment – WinRE). Khi đã vào WinRE, điều hướng đến Advanced options (Tùy chọn nâng cao). Sau đó, chọn Troubleshoot (Khắc phục sự cố) > Advanced options (Tùy chọn nâng cao) > Startup repair (Sửa chữa khởi động) > Restart (Khởi động lại). Windows sẽ khởi động lại và cố gắng sửa chữa máy tính của bạn một cách tự động.
Chúng tôi đã trình bày chi tiết hơn về cách sử dụng môi trường khôi phục của Windows để sửa chữa tệp và hệ thống.
Môi trường khôi phục Windows (Windows Recovery Environment) với các tùy chọn nâng cao giúp khắc phục sự cố hệ thống
3. Quay Lại Phiên Bản Windows Trước Đó
Nếu máy tính của bạn không hoạt động bình thường sau một bản cập nhật gần đây, bạn có thể sử dụng tùy chọn Go Back (Quay lại phiên bản trước) để khôi phục nó về bản dựng Windows trước đó. Đây là một tính năng tiện dụng cho những người dùng thường xuyên cài đặt các bản cập nhật Windows mới nhất ngay khi chúng có sẵn, bởi đôi khi các bản cập nhật này có thể gây ra lỗi.
Theo mặc định, tùy chọn “quay lại phiên bản trước” này sẽ có sẵn trong 10 ngày sau khi một bản cập nhật được cài đặt. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên cần hoàn tác các bản cập nhật, bạn có thể kéo dài thời gian hoàn tác Windows lên 60 ngày bằng một chỉnh sửa đơn giản trong Registry.
4. Khắc Phục Sự Cố Bằng Windows Update
“Khắc phục sự cố bằng Windows Update” là tùy chọn khôi phục mới nhất cho Windows và là cách dễ nhất để cài đặt lại Windows 11. Tính năng này cho phép bạn sửa chữa các thành phần hệ thống bị hỏng bằng cách cài đặt lại phiên bản Windows hiện tại — trong khi vẫn giữ lại các ứng dụng, tài liệu và cài đặt của bạn.
Để truy cập công cụ này, hãy vào Settings (Cài đặt) > System (Hệ thống) > Recovery (Khôi phục). Tại đây, tìm Fix problems using Windows Update (Khắc phục sự cố bằng Windows Update) và nhấp vào Reinstall now (Cài đặt lại ngay). Đọc mô tả để đảm bảo bạn hiểu rõ quá trình sẽ diễn ra, sau đó nhấp vào OK để bắt đầu. Sau khi quá trình cài đặt lại hoàn tất, hãy khởi động lại máy tính của bạn để hoàn tất việc sửa chữa.
Ứng dụng Cài đặt (Settings) trên Windows 11 hiển thị tùy chọn 'Khắc phục sự cố bằng Windows Update' để cài đặt lại hệ điều hành
5. Đặt Lại PC (Reset Your PC)
Một cách dễ dàng để khôi phục cài đặt gốc máy tính Windows của bạn là sử dụng tùy chọn Reset this PC (Đặt lại PC này) trong ứng dụng Settings (Cài đặt). Đúng như tên gọi, tùy chọn này sẽ cài đặt lại Windows để đưa máy tính của bạn về trạng thái mặc định của nhà sản xuất, xóa tất cả các ứng dụng không đi kèm với hệ thống. Tuy nhiên, bạn vẫn có tùy chọn giữ lại các tệp cá nhân và cài đặt của mình trong quá trình này.
Vậy khi nào thì việc đặt lại là phù hợp? Bạn có thể sử dụng tính năng đặt lại nếu máy tính của bạn không hoạt động đúng cách, để khắc phục các vấn đề về hiệu suất, hoặc nếu bạn chỉ đơn giản muốn bắt đầu lại từ đầu mà không cần cài đặt lại toàn bộ. Vì đây là tùy chọn can thiệp sâu nhất, bạn chỉ nên sử dụng nó nếu các phương pháp trên không khắc phục được sự cố.
Để đặt lại PC của bạn:
- Đi tới Settings (Cài đặt) > System (Hệ thống) > Recovery (Khôi phục), sau đó chọn Reset this PC (Đặt lại PC này) trong phần Recovery options (Tùy chọn khôi phục).
- Bây giờ, bạn có hai tùy chọn. Chọn Keep my files (Giữ lại tệp của tôi) để xóa tất cả các ứng dụng nhưng giữ lại các tệp của bạn. Hoặc chọn Remove Everything (Xóa mọi thứ) để xóa tất cả dữ liệu khỏi máy tính và bắt đầu lại từ đầu.
Cửa sổ 'Đặt lại PC này' (Reset this PC) trên Windows 11 cung cấp các tùy chọn đặt lại máy tính về trạng thái ban đầu - Tiếp theo, chọn cài đặt lại bằng bản sao Windows hiện có hoặc chọn Cloud Download (Tải xuống từ đám mây) để tải xuống phiên bản mới nhất và cài đặt lại Windows.
6. Tạo Ổ Đĩa Khôi Phục Để Phục Hồi Hoặc Sửa Chữa PC
Các tùy chọn trên bao gồm hầu hết các sự cố thông thường, nhưng nếu Windows gặp lỗi nghiêm trọng, bạn rõ ràng không thể truy cập các công cụ đó trong hệ điều hành. Đây là lúc ổ đĩa khôi phục (recovery drive) trở nên hữu ích. Đây là một tùy chọn sao lưu bao gồm một bản sao môi trường Windows của bạn, bao gồm các công cụ khắc phục sự cố và các tệp hệ thống cần thiết để cài đặt lại Windows nếu cần.
Để tạo ổ đĩa khôi phục:
- Kết nối một ổ USB trống vào máy tính của bạn. Ổ đĩa này phải có ít nhất 16GB dung lượng lưu trữ.
- Nhấp vào Start (Bắt đầu), gõ recovery drive (ổ đĩa khôi phục) và mở công cụ từ kết quả tìm kiếm.
- Trong hộp thoại Create a recovery drive (Tạo ổ đĩa khôi phục), đảm bảo tùy chọn Back up system files to the recovery drive (Sao lưu các tệp hệ thống vào ổ đĩa khôi phục) được chọn, sau đó nhấp vào Next (Tiếp theo).
Cửa sổ ứng dụng tạo ổ đĩa khôi phục (Recovery Drive) trên Windows 11 để sao lưu các tệp hệ thống quan trọng - Chọn ổ USB, sau đó nhấp vào Next (Tiếp theo).
- Nhấp vào Create (Tạo). Vì Windows cần sao chép nhiều tệp vào ổ USB, quá trình này có thể mất một thời gian.
Để sử dụng ổ đĩa khôi phục, hãy kết nối ổ USB vào máy tính của bạn và khởi động lại. Windows sẽ cố gắng khởi động từ ổ đĩa khôi phục vào môi trường khôi phục (bạn có thể tự khởi động từ USB nếu không). Từ đó, bạn có thể chọn các tùy chọn sửa chữa nâng cao đã thảo luận trước đó, chẳng hạn như sửa chữa khởi động, quay lại bản dựng trước đó và thực hiện khôi phục hệ thống. Nếu tất cả các tùy chọn khác đều thất bại, bạn có thể thực hiện đặt lại để cài đặt lại Windows.
7. Sử Dụng Phương Tiện Cài Đặt Để Cài Đặt Lại Windows 11
Nếu tất cả các phương pháp khôi phục khác đều thất bại, bạn có thể cài đặt lại Windows bằng phương tiện cài đặt USB. Việc cài đặt sạch (clean install) sẽ xóa tất cả dữ liệu của bạn khỏi ổ đĩa cài đặt, bao gồm ứng dụng, cài đặt và tệp cá nhân.
Để cài đặt sạch Windows 11, bạn cần một ổ USB có khả năng khởi động (bootable USB drive). Sau đó, bạn có thể khởi động từ phương tiện cài đặt mới tạo và tiếp tục quá trình cài đặt.
Mặc dù Windows cung cấp nhiều giải pháp khôi phục để phục hồi sau các sự cố, tấn công phần mềm độc hại và lỗi phần cứng, điều quan trọng là phải sao lưu PC của bạn đúng cách để bảo vệ dữ liệu. Các chiến lược sao lưu này bao gồm tạo bản sao lưu hình ảnh hệ thống đầy đủ và nhân bản ổ cứng trên Windows mà bạn có thể khôi phục ngay cả sau một lỗi phần cứng lớn.
Bằng cách nắm vững và áp dụng các tùy chọn khôi phục được tích hợp sẵn này, bạn sẽ tự tin hơn khi đối mặt với các vấn đề hệ thống, giữ cho chiếc PC của mình luôn hoạt động ổn định và an toàn. Đừng quên truy cập thuthuatdidong.net thường xuyên để cập nhật những thủ thuật và hướng dẫn công nghệ mới nhất nhé!
