Việc kết nối vào Wi-Fi công cộng luôn gợi lên cảm giác rủi ro, nhưng thực tế, việc truy cập mạng tại quán cà phê yêu thích của bạn không hẳn là mối đe dọa an ninh mạng lớn như nhiều người vẫn nghĩ. Tài khoản ngân hàng của bạn sẽ không bị rút cạn ngay lập tức – tuy nhiên, vẫn có những mối nguy tiềm ẩn mà bạn cần nhận thức rõ. Bài viết này của Thuthuatdidong.net sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những rủi ro thực sự của Wi-Fi công cộng và cung cấp các biện pháp bảo vệ hiệu quả để bạn an tâm lướt web.
Những Hiểu Lầm Phổ Biến Về Wi-Fi Công Cộng và Rủi Ro Thực Sự
Khi nhắc đến Wi-Fi công cộng, nhiều người lập tức hình dung ra những tin tặc đang chờ đợi để đánh cắp dữ liệu ngay khi bạn kết nối. Trên thực tế, hầu hết các ứng dụng và trang web hiện đại đều bảo vệ bạn bằng công nghệ mã hóa tích hợp như HTTPS, giúp giữ kín tin nhắn, thông tin đăng nhập và giao dịch mua sắm trực tuyến của bạn. Không ai ở gần có thể dễ dàng chặn được mật khẩu ngân hàng hay tin nhắn mạng xã hội của bạn.
Tuy nhiên, vẫn có những điểm cần lưu ý. Mã hóa bảo vệ giao tiếp của bạn với hầu hết các trang web lớn, nhưng nó không thể che giấu mọi chi tiết. Chẳng hạn, thiết bị của bạn vẫn có thể chia sẻ những trang web bạn truy cập thông qua các yêu cầu DNS (Domain Name System), và một số dịch vụ trực tuyến nhỏ hơn có thể chưa sử dụng mã hóa phù hợp. Mặc dù phiền phức, nhưng những điều này không thực sự đáng sợ như đa số mọi người nghĩ.
Bản thân công nghệ Wi-Fi thường an toàn để sử dụng. Vấn đề thực sự nảy sinh khi người dùng không xác minh mạng hoặc địa điểm mà họ đang kết nối. Tin tặc thường giăng bẫy bằng cách thiết lập một điểm phát sóng giả mạo (thường được gọi là Evil Twin) có tên mạng giống hệt tên mạng hợp pháp của một doanh nghiệp hoặc dịch vụ. Mặc dù hầu hết các điểm truy cập giả mạo có thể được phát hiện, nhưng kẻ tấn công thường lợi dụng sự vội vàng của những người muốn kết nối nhanh chóng để lôi kéo nạn nhân. Bởi vì những điểm phát sóng Wi-Fi này được tin tặc thiết lập hoàn toàn, chúng có quyền kiểm soát nhiều hơn đối với những gì đi vào và ra khỏi mạng của chúng. Đây chính là lúc việc kết nối với Wi-Fi công cộng trở thành rủi ro thực sự đối với quyền riêng tư và bảo mật của bạn.
Khi Nào Wi-Fi Công Cộng Trở Thành Mối Đe Dọa Thực Sự?
Nguy hiểm lớn nhất của Wi-Fi công cộng thường xuất hiện ở những nơi như sân bay, khách sạn và nhà ga. Những địa điểm này thu hút khách du lịch, sinh viên hoặc nhân viên muốn truy cập internet nhanh chóng. Nhiều người kết nối mà không kiểm tra kỹ xem mạng có phải là mạng xác thực hay không.
Một cuộc khảo sát từ Statista đã làm nổi bật vấn đề này. Bốn trong mười người dùng Wi-Fi công cộng cho biết họ đã gặp phải tình trạng vi phạm hoặc rò rỉ dữ liệu khi sử dụng mạng chia sẻ. Các quán cà phê và phòng chờ sân bay thường chứng kiến nhiều trường hợp nhất, thường là do người dùng có xu hướng chọn mạng có tín hiệu mạnh nhất. Kẻ tấn công lợi dụng lỗ hổng này bằng cách sử dụng các thiết bị phát sóng Wi-Fi của riêng chúng để tạo ra các mạng giả mạo. Sau khi bạn kết nối, chúng có thể chặn hoạt động internet của bạn và chèn các cổng đăng nhập giả mạo để chiếm đoạt thông tin tài khoản của bạn.
Biểu đồ thống kê các địa điểm xảy ra rò rỉ dữ liệu khi sử dụng Wi-Fi công cộng tại Mỹ
Không chỉ dừng lại ở việc đọc những gì bạn gõ. Một số tin tặc còn sử dụng Wi-Fi công cộng để chiếm đoạt các phiên làm việc (session hijacking) đang mở của bạn. Bạn đăng nhập vào một tài khoản, và chúng sẽ lén lút xâm nhập vào phiên của bạn để mạo danh, đôi khi không cần đến mật khẩu của bạn. Kiểu tấn công chiếm phiên này đặc biệt dễ xảy ra khi các trang web không sử dụng các biện pháp bảo mật cập nhật. Hầu hết các cuộc tấn công thành công là do người dùng vội vàng hoặc thiếu tập trung, chứ không phải vì bảo mật Wi-Fi yếu kém.
Biện pháp Bảo Vệ Kết Nối Của Bạn Trên Wi-Fi Công Cộng
Bạn không cần phải tránh hoàn toàn Wi-Fi công cộng. Điều bạn cần là những thói quen giúp bạn đi trước những kẻ lừa đảo.
Đầu tiên, hãy luôn sử dụng mã QR được cung cấp bởi địa điểm hoặc sử dụng phiếu truy cập Wi-Fi (voucher) bất cứ khi nào có thể trước khi kết nối. Những phương pháp này đảm bảo bạn có được thông tin mạng chính thức trực tiếp từ nguồn. Nếu không có sẵn, hãy kiểm tra lại tên Wi-Fi chính xác với nhân viên trước khi cố gắng tham gia. Các mạng giả mạo dựa vào việc bạn chọn nhanh chóng, vì vậy hãy dành vài giây để chắc chắn. Khi bạn kết nối, cố gắng tắt các tùy chọn kết nối tự động và chia sẻ tệp nếu có thể.
Menu cài đặt Wi-Fi trên iPhone với hình ảnh MacBook trong nền, minh họa việc lựa chọn mạng
Các dịch vụ VPN (mạng riêng ảo) cung cấp sự bảo vệ thậm chí còn cao hơn. Chúng hoạt động như một đường hầm giữa thiết bị của bạn và các trang web bạn truy cập, mã hóa mọi thứ ở giữa. Nếu bạn vô tình tham gia một điểm phát sóng giả mạo, dữ liệu của bạn vẫn sẽ trông như vô nghĩa đối với kẻ tấn công. Đó là lý do tại sao việc sử dụng VPN tiếp tục tăng trưởng trên toàn thế giới, đặc biệt là trong số những người thường xuyên di chuyển hoặc làm việc từ xa.
Tuy nhiên, không phải tất cả các VPN đều như nhau. Các nhà cung cấp VPN miễn phí có thể sử dụng địa chỉ IP của bạn, ghi nhật ký hoạt động của bạn hoặc làm rò rỉ thông tin chi tiết của bạn – đây chỉ là một vài vấn đề với VPN miễn phí. Luôn chọn một dịch vụ VPN uy tín và bật chế độ HTTPS Only để ngăn chặn việc truy cập các trang web rủi ro không bảo mật kết nối của bạn. Mặc dù vậy, trong một số trường hợp, sử dụng một VPN miễn phí vẫn tốt hơn là không có bất kỳ sự bảo vệ nào.
Các cổng đăng nhập (login portals) là một bãi mìn khác. Hãy thận trọng với bất kỳ trang nào yêu cầu tài khoản mạng xã hội, email hoặc thông tin thẻ tín dụng của bạn để có được quyền truy cập cơ bản. Nhiều mạng công cộng thực tế chỉ sử dụng một mã đơn giản từ hóa đơn của bạn hoặc chỉ là số phòng. Hãy bỏ qua bất cứ điều gì cảm thấy quá xâm phạm hoặc yêu cầu thông tin nhạy cảm không liên quan đến mạng.
Bất cứ khi nào có thể, hãy đợi để xử lý các công việc bảo mật cao như giao dịch ngân hàng, mua sắm trực tuyến hoặc quản lý tệp khách hàng, cho đến khi bạn có kết nối đáng tin cậy tại nhà hoặc sử dụng dữ liệu di động của mình. Nếu bạn bắt buộc phải sử dụng Wi-Fi công cộng cho các hoạt động này, hãy dành một chút thời gian để kiểm tra kỹ địa chỉ web và tìm biểu tượng ổ khóa trong trình duyệt của bạn. Biểu tượng này có nghĩa là trang web sử dụng mã hóa an toàn.
Việc cập nhật thường xuyên cũng rất quan trọng. Các nhà sản xuất thiết bị nhanh chóng khắc phục các lỗ hổng bảo mật, nhưng những bản sửa lỗi đó chỉ hữu ích nếu bạn đã cài đặt chúng. Hãy chạy các bản cập nhật trước khi bạn bắt đầu một chuyến đi, chứ không phải sau khi hạ cánh ở một thành phố mới.
Wi-Fi công cộng tự nó không phải là mối đe dọa liên tục. Nguy cơ thực sự nằm ở cách chúng ta sử dụng nó. Khách du lịch bận rộn và sinh viên thường nhấp chuột trước khi kiểm tra, tạo cơ hội hoàn hảo cho kẻ tấn công. Tin tặc lợi dụng sự vội vàng này bằng cách thiết lập các mạng giả mạo thuyết phục với thiết bị giá rẻ. Nhiều tin tặc ngày nay sử dụng các thủ thuật kỹ thuật xã hội hơn là tấn công trực tiếp các thiết bị. Lần tới khi bạn muốn truy cập Wi-Fi miễn phí, hãy tạm dừng một chút và đảm bảo bạn đang kết nối với một mạng hợp pháp – việc cẩn trọng hơn có thể giúp bảo vệ dữ liệu của bạn khỏi bị tấn công. Hãy chia sẻ kinh nghiệm và ý kiến của bạn về việc sử dụng Wi-Fi công cộng an toàn trong phần bình luận bên dưới nhé!
