Sau nhiều năm gắn bó với File Explorer mặc định, việc chuyển sang một trình quản lý tệp tin bên thứ ba đã mở ra một góc nhìn hoàn toàn mới. Mặc dù có những giải pháp thay thế vượt trội, File Explorer vẫn là một phần cốt lõi của Windows và sở hữu tiềm năng lớn. Chỉ cần một vài cải tiến thông minh, Microsoft hoàn toàn có thể biến nó thành công cụ quản lý tệp tin mạnh mẽ và tiện lợi hơn cho mọi người dùng. Bài viết này sẽ phân tích 7 khía cạnh mà Microsoft có thể nâng cấp để đưa trải nghiệm File Explorer trên Windows 11 lên một tầm cao mới.
1. Hỗ Trợ Tab Được Cải Tiến Toàn Diện
Windows 11 cuối cùng cũng đã tích hợp tính năng duyệt tab trong File Explorer, một yêu cầu đã được mong đợi từ lâu giúp người dùng dễ dàng chuyển đổi giữa các thư mục mà không cần mở nhiều cửa sổ. Tuy nhiên, việc triển khai hiện tại vẫn còn nhiều hạn chế. Người dùng chưa có tùy chọn ghim các tab thường dùng, không có phím tắt để mở lại các tab đã đóng gần đây, và các tab cũng không được khôi phục sau khi khởi động lại hệ thống.
Mặc dù bản cập nhật tháng 3 năm 2025 của Microsoft đã phần nào giải quyết vấn đề bằng cách cho phép khôi phục các tab và cửa sổ đang mở sau khi khởi động lại hoặc đăng nhập, nhưng tính năng này chỉ hoạt động sau một lần khởi động lại hệ thống hoàn chỉnh. Nếu bạn vô tình đóng File Explorer và mở lại, các tab của bạn vẫn sẽ biến mất. Microsoft nên cân nhắc bổ sung tính năng Nhóm Tab (Tab Groups), một trong những điểm mạnh của các phần mềm như Directory Opus. Nhóm Tab cho phép bạn lưu một tập hợp các tab đang mở thành một nhóm và mở lại chúng dựa trên quy trình làm việc hiện tại. Ví dụ, bạn có thể tạo nhóm tab riêng cho công việc lập trình, viết lách hay chỉnh sửa video, và nhanh chóng chuyển đổi giữa chúng khi cần.
2. Chế Độ Xem Song Song (Dual Pane View)
Tính năng điều hướng Dual Pane là một thiếu sót lớn khác của File Explorer. Với hai khung làm việc đặt cạnh nhau, bạn có thể nhanh chóng kéo và thả tệp hoặc thư mục giữa các thư mục khác nhau mà không cần mở nhiều cửa sổ. Điều này cũng giúp dễ dàng so sánh nội dung của hai thư mục để dọn dẹp các bản sao hoặc quản lý sao lưu. Chỉ riêng tính năng này đã có thể cải thiện đáng kể năng suất cho những người dùng chuyên nghiệp.
Giao diện File Pilot với chế độ xem hai bảng song song trên Windows 11, minh họa khả năng quản lý tệp tin hiệu quả.
Các ứng dụng như File Pilot và Directory Opus xử lý đa nhiệm rất hiệu quả. Các tab của bạn được lưu, có cách dễ dàng để ghim các thư mục thường dùng, và bạn có thể tạo nhiều bảng điều khiển trong một cửa sổ duy nhất. File Explorer có thể học hỏi từ những triển khai này để cung cấp trải nghiệm linh hoạt hơn.
3. Cải Thiện Tính Năng Xem Trước Tệp và Tùy Chọn Hiển Thị
Tính năng xem trước tệp trong File Explorer hiện không nhất quán và kém xa so với các trình quản lý tệp tin bên thứ ba hay thậm chí là PowerToys Peek. Mặc dù nó hỗ trợ các định dạng phổ biến như hình ảnh, văn bản, PDF, HTML và tệp .reg, nhưng việc để nó hoạt động ổn định có thể khá rắc rối.
File Explorer gặp khó khăn khi hiển thị các loại tệp ít phổ biến hơn và, theo kinh nghiệm, thường xuyên không thể xem trước ngay cả tệp văn bản và PDF. Một tùy chọn xem trước đáng tin cậy sẽ là cách tiện lợi để nhanh chóng sàng lọc các tệp mà không cần mở chúng hoặc sử dụng các ứng dụng bên thứ ba để xem nội dung. Một trong những tính năng yêu thích của người dùng ở các trình quản lý tệp tin khác là chế độ xem cột (Column view), cho phép duyệt thư mục theo cấu trúc cây. Bạn có thể sử dụng bàn phím để duyệt qua các thư mục mà không cần quay lại, giúp người dùng dễ dàng nắm bắt vị trí hiện tại của mình. Đây là một tính năng mà File Explorer nên tích hợp.
4. Tăng Tốc Độ Tìm Kiếm
File Explorer tương đối chậm so với các giải pháp thay thế của bên thứ ba như File Pilot. Chức năng tìm kiếm của nó hoạt động với tốc độ “rùa bò” và mất rất nhiều thời gian để hiển thị kết quả, đặc biệt khi quét các thư mục lớn hoặc ổ đĩa ngoài. Nhiều yếu tố góp phần vào tốc độ tìm kiếm chậm của nó, bao gồm việc thiếu lập chỉ mục toàn hệ thống trừ khi được bật thủ công cho các thư mục cụ thể.
Tất nhiên, bạn có thể xây dựng lại toàn bộ chỉ mục tìm kiếm để cải thiện tốc độ tìm kiếm của Windows 11, thêm thủ công các thư mục và loại tệp vào tùy chọn lập chỉ mục, và tinh chỉnh các vị trí không được lập chỉ mục để tắt tìm kiếm siêu dữ liệu nhằm tìm tệp nhanh hơn. Tuy nhiên, hầu hết người dùng sẽ không bao giờ thực hiện các cài đặt này và vẫn phải chịu đựng các vấn đề tìm kiếm chậm, điều này đòi hỏi Microsoft phải triển khai một giải pháp mạnh mẽ hơn ngay từ đầu. Các tiện ích tìm kiếm bên thứ ba như Everything quét toàn bộ hệ thống tệp NTFS và ReFS, xây dựng chỉ mục riêng của chúng để cung cấp kết quả tìm kiếm tức thì ngay cả khi phải đẩy mức sử dụng CPU lên một chút. Một chức năng tìm kiếm nhanh hơn và phản hồi tốt hơn sẽ tiết kiệm thời gian và giảm sự khó chịu, đặc biệt đối với những người có bộ sưu tập tệp lớn.
5. Hỗ Trợ Lọc, Sắp Xếp và Siêu Dữ Liệu Nâng Cao
File Explorer cho phép bạn tìm kiếm tệp nhanh hơn bằng cách sử dụng các bộ lọc như ngày, tên, kích thước và loại (loại tệp). Tuy nhiên, nó kém trực quan hơn, và hầu hết mọi người chưa bao giờ sử dụng các bộ lọc này vì chúng bị ẩn sâu trong cài đặt. Microsoft có thể cải thiện điều này bằng cách thêm các bộ lọc đa tiêu chí nâng cao kết hợp nhiều bộ lọc, khả năng lưu các bộ lọc và lọc trực tiếp tức thì để chỉ hiển thị một loại tệp cụ thể.
Tùy chọn chỉnh sửa thẻ (tag) cho tệp tin trong Windows 11, cho thấy khả năng tổ chức tệp bằng siêu dữ liệu.
File Explorer cũng cần các công cụ tổ chức tệp được nâng cấp. Nó thiếu các thư mục được mã hóa màu, thẻ và nhãn tùy chỉnh để dễ dàng phân biệt các tệp ngay từ cái nhìn đầu tiên. Nó cũng thiếu khả năng nhóm các tệp dựa trên siêu dữ liệu như tác giả, loại dự án và danh mục tệp. Chức năng đổi tên hàng loạt tích hợp trong File Explorer cũng rất cơ bản, vì không có cách nào để thêm tiền tố động, thay thế văn bản cụ thể trong tên tệp, thay đổi phần mở rộng tệp hàng loạt hoặc thêm siêu dữ liệu vào tên tệp.
6. Cung Cấp Các Tính Năng Tùy Chỉnh Nâng Cao
Mặc dù thiết kế được cải thiện của File Explorer được đánh giá cao, nhưng nó lại cung cấp khả năng tùy chỉnh hạn chế cho thanh công cụ và menu của mình. Bạn không thể thêm, xóa hoặc sắp xếp lại các biểu tượng thanh công cụ, cũng như không thể cá nhân hóa menu ngữ cảnh để phù hợp với quy trình làm việc của bạn. Muốn ẩn một phần? Có, nhưng chỉ tạm thời, vì nó sẽ xuất hiện lại vào lần tiếp theo bạn mở cửa sổ. Trong khi đó, các ứng dụng của bên thứ ba như Files cho phép bạn ẩn bất kỳ phần nào bạn muốn và quan trọng hơn là ghi nhớ lựa chọn của bạn.
Microsoft có thể học hỏi từ File Pilot và cho phép người dùng ghim các hành động thường dùng nhất (như đổi tên, thuộc tính và Mở bằng) lên đầu menu. Tương tự, các thanh công cụ có thể tùy chỉnh theo kiểu Directory Opus, các nhãn tùy chỉnh và thẻ có thể giúp tăng tốc các tác vụ lặp đi lặp lại bằng cách đặt các lệnh thường dùng ngay trong tầm tay. Các trình quản lý tệp tin nâng cao như Directory Opus cho phép tùy chỉnh giao diện hoàn toàn – bạn có thể sắp xếp lại các thanh công cụ và quyết định chính xác nút nào sẽ ở đâu. Chúng cũng cung cấp các tính năng hữu ích như nhật ký tệp, ghi lại mọi hành động bạn thực hiện, chẳng hạn như xóa tệp. Bằng cách này, bạn có thể dễ dàng xem lại các bước của mình và tránh tự hỏi điều gì có thể đã xảy ra sai.
7. Chuyển Tệp Nhanh Hơn và Xử Lý Lỗi Tốt Hơn
File Explorer có thể hoạt động chậm, đặc biệt khi di chuyển một số lượng lớn tệp và chuyển đổi giữa các ổ đĩa. Nó cũng gặp phải vấn đề quản lý hàng đợi chuyển kém, với nhiều lần chuyển xảy ra đồng thời và làm mọi thứ chậm lại, dẫn đến sự khó chịu trong quá trình sao lưu hoặc dự án lớn.
Nếu xảy ra lỗi, thao tác sẽ đơn giản là tạm dừng hoặc hủy bỏ thay vì có thể thử lại, tiếp tục hoặc bỏ qua các tệp có vấn đề. Các ứng dụng như Directory Opus cung cấp khả năng chuyển tệp nhanh hơn với nhiều luồng và khả năng điều chỉnh thủ công kích thước bộ đệm để làm việc với các tệp lớn.
Hộp thoại chuyển tệp của Directory Opus trên Windows 11, minh họa khả năng quản lý quá trình sao chép hiệu quả.
Việc thêm nhiều tính năng hữu ích hơn vào File Explorer không phải là để tạo ra trình quản lý tệp tin tốt nhất cho Windows; các tiện ích quản lý tệp tin của bên thứ ba sẽ luôn làm tốt hơn. Nó thiên về việc cung cấp một tùy chọn tích hợp vững chắc cho những người đã quen thuộc với giao diện và bố cục và không cần học lại mọi thứ với một tiện ích mới. Microsoft có cơ hội cải thiện đáng kể trải nghiệm cho hàng triệu người dùng với một số bản cập nhật chu đáo. Mặc dù nhiều người – bao gồm cả người viết – vẫn tìm đến các giải pháp thay thế để có trải nghiệm tinh tế hơn, nhưng nếu File Explorer thực hiện những thay đổi này, nó có thể dễ dàng trở thành trình quản lý tệp tin duy nhất mà hầu hết chúng ta cần. Đừng quên chia sẻ ý kiến của bạn về những cải tiến này nhé!
