Thực tế là hầu hết chúng ta đều không mấy hứng thú với việc học, nhưng để đạt được kết quả tốt trong các kỳ thi một cách chính đáng, việc học tập là điều không thể tránh khỏi. Với vai trò là một nghiên cứu sinh năm thứ năm, tôi đã và đang ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI) vào quy trình học tập của mình. Kết quả là, dù vẫn làm thêm bán thời gian, tôi dành ít thời gian hơn cho việc học nhưng điểm số lại cao hơn đáng kể. Bài viết này sẽ chia sẻ bí quyết giúp bạn tối ưu hóa quá trình học tập hiệu quả với AI, biến việc ôn thi trở nên thông minh và ít áp lực hơn.
1. Thu Thập Kiến Thức Toàn Diện Với Obsidian
Đây là công đoạn duy nhất trong quy trình học tập của tôi không sử dụng AI, đồng thời cũng là phần tốn công sức và thời gian nhất. Tuy nhiên, nó lại là nền tảng vô cùng quan trọng và xứng đáng với nỗ lực bỏ ra.
Giao diện biểu đồ Obsidian hiển thị các mối liên kết ghi chú
Obsidian – Kho tri thức cá nhân không giới hạn
Tôi là một người dùng Obsidian cực kỳ trung thành. Tôi có một kho riêng cho ghi chú cá nhân và một kho chuyên biệt dành cho việc học tập. Với một chương trình học dài hạn, việc xây dựng cấu trúc này đã mang lại hiệu quả to lớn. Trong các buổi giảng, tôi áp dụng hệ thống ghi chú Cornell để sắp xếp thông tin. Nếu một chủ đề cần đào sâu hơn, tôi tạo một trang mới, chia nhỏ nội dung bằng các tiêu đề và liên kết chúng với các chủ đề liên quan—tạo thành một dạng “wiki” cá nhân hóa.
Ghi chú dạng wiki trong Obsidian với các tiêu đề và liên kết nội bộ
Tích hợp định dạng đa dạng
Obsidian hỗ trợ nhiều định dạng đầu vào khác nhau, từ việc viết các công thức toán học nhanh hơn so với Word cho đến việc soạn nhạc cho các dự án cá nhân. Nó không chỉ là một ứng dụng ghi chú mà còn giống như một “bộ não số” giúp tôi tổ chức và quản lý mọi thông tin.
2. Tập Hợp Tài Liệu Với NotebookLM
Mặc dù Obsidian rất tuyệt vời, nhưng nó không phải là lựa chọn lý tưởng khi mùa thi đến. Obsidian quá chi tiết, quá nhiều liên kết, dễ khiến tôi mất hàng giờ đồng hồ nhảy từ liên kết này sang liên kết khác, lạc vào một “hố sâu” của những nội dung liên quan. Nó giống như hội chứng Wikipedia – bạn mở một bài và cuối cùng có tới năm mươi tab khác nhau.
Lý do chuyển từ Obsidian sang NotebookLM
Để khắc phục vấn đề này, tôi sử dụng NotebookLM. Tôi tạo một sổ ghi chép mới cho mỗi môn học và tải lên bất cứ thứ gì có thể hữu ích cho việc học: slide bài giảng, ghi chú từ bạn học, đoạn trích sách giáo khoa, v.v.
Tổng quan giao diện sổ ghi chép NotebookLM với các nguồn tài liệu đã tải lên
Đa dạng hóa nguồn dữ liệu
Trước đây, NotebookLM có một hạn chế: không đọc được tệp Markdown – định dạng mà Obsidian sử dụng. Lúc đó, tôi phải xuất ghi chú của mình dưới dạng PDF để đưa vào hệ thống. May mắn thay, điều đó giờ đây không còn là vấn đề. NotebookLM đã hỗ trợ trực tiếp các tệp Markdown, giúp quá trình chuyển đổi dữ liệu trở nên liền mạch hơn.
3. Khám Phá Kiến Thức Bằng Mind Map Của NotebookLM
NotebookLM hoạt động dựa trên các nguồn tài liệu bạn cung cấp, không kéo câu trả lời từ internet – đây là một điểm cộng lớn. Tuy nhiên, tôi không còn sử dụng nó để trả lời câu hỏi nhiều nữa, bởi vì tính năng này đã bị lu mờ bởi những tính năng tốt hơn: bản đồ tư duy (mind maps) và bản tóm tắt âm thanh (audio overviews).
Sức mạnh của bản đồ tư duy AI
Tính năng bản đồ tư duy của NotebookLM cung cấp một cái nhìn tổng quan có thể mở rộng và nhấp được về tất cả các chủ đề trong tệp đã tải lên. Tôi sử dụng tính năng này như một dàn ý để xem lại những gì mình đã học trong suốt học kỳ. Bạn có thể nhấp vào mũi tên để mở rộng các chủ đề phụ hoặc nhấp vào chính nút đó để bắt đầu một cuộc đối thoại về chủ đề đó. Nó rất linh hoạt và mang lại hiệu quả đáng kinh ngạc trong việc hình dung và tổng hợp kiến thức.
4. Ôn Luyện Chuyên Sâu Qua Âm Thanh Với NotebookLM
Giờ đây, chúng ta đến với tính năng yêu thích của tôi: bản tóm tắt âm thanh. Không có nhiều podcast về lĩnh vực của tôi, và những podcast hiện có thường không bao gồm nội dung tôi đang học trong tuần đó. NotebookLM khắc phục điều này bằng cách tạo podcast tùy chỉnh từ chính tài liệu của bạn.
Giao diện tạo bản tóm tắt âm thanh (Audio Overview) trong NotebookLM
Podcast tùy chỉnh – Học mọi lúc mọi nơi
Luôn sử dụng tùy chọn Customize (Tùy chỉnh). Hãy cho NotebookLM biết bạn là ai, bạn đang học gì và mức độ chi tiết bạn muốn. Tôi thậm chí còn thêm một prompt phủ định để yêu cầu nó không sử dụng những phép ẩn dụ quá đơn giản – những điều đó có thể làm giảm đi sự sâu sắc của nội dung.
Tùy biến nội dung âm thanh
Một trong những điều tuyệt vời nhất của podcast là bạn có thể nghe chúng ở bất cứ đâu. Bạn không phải lúc nào cũng có thể ngồi xuống để học, đặc biệt là khi đang làm việc vặt hoặc kẹt xe hơn một giờ. Điều đó từng khiến tôi căng thẳng – tôi lo lắng về việc lãng phí thời gian học quý báu. Nhưng bây giờ, tôi chỉ cần bật podcast ôn thi trong khi lái xe. Điều này giúp tôi duy trì kết nối với tài liệu và tận dụng thời gian đáng lẽ sẽ bị lãng phí.
Chế độ tương tác và ưu tiên cá nhân
Tính năng Audio Overviews của NotebookLM cũng cung cấp chế độ tương tác (Interactive mode), nơi bạn có thể đặt câu hỏi cho “người dẫn chương trình” và nhận phản hồi theo thời gian thực. Đây là một tính năng thú vị, nhưng đối với tôi, nó có vẻ hơi “mánh lới”. Tôi thích để âm thanh phát trong nền mà không cần tương tác trực tiếp.
5. Tạo Danh Sách Và Bảng Biểu Hiệu Quả Với NotebookLM
Danh sách và bảng biểu tồn tại vì một lý do – chúng giúp thông tin dễ tiêu hóa hơn trong nháy mắt. NotebookLM hỗ trợ rất tốt điều này. Bạn chỉ cần yêu cầu nó tạo một danh sách hoặc bảng về một chủ đề phụ cụ thể, và nó sẽ thực hiện. Vì NotebookLM phản hồi bằng định dạng Markdown, đầu ra rất dễ sao chép vào hầu hết các ứng dụng ghi chú mà không cần phải định dạng lại.
Yêu cầu NotebookLM tạo bảng từ nội dung bài học
Tổ chức thông tin dễ dàng
Tôi sử dụng tính năng này như một bước đệm cho giai đoạn học tiếp theo: flashcard. Vì chương trình học của tôi không cung cấp tài liệu ôn tập sẵn có, tôi phải tự tạo. May mắn thay, tôi không phải làm tất cả theo cách thủ công – AI giúp tăng tốc đáng kể quy trình này.
Nền tảng cho Flashcard
Có rất nhiều trình tạo flashcard AI ngoài kia, nhưng không có cái nào hoàn toàn miễn phí. Điều này dễ hiểu – vận hành AI tốn kém, và mỗi lệnh gọi API đều tiêu tốn chi phí. Nhưng vì tôi đã trả tiền đăng ký ChatGPT, tôi sử dụng nó thay thế.
Tài liệu nguồn của tôi nằm trong NotebookLM, và tôi nhận thấy nó rất phù hợp cho các phản hồi dài, chi tiết – không giống như ChatGPT, đôi khi có thể hơi cô đọng theo mặc định. Điều quan trọng nằm ở cách bạn diễn đạt yêu cầu. Đừng chỉ yêu cầu NotebookLM tạo flashcard. Thay vào đó, hãy yêu cầu nó tạo một bảng hai cột trong đó mặt trước là một thuộc tính cụ thể (ví dụ: của môi trường nuôi cấy) và mặt sau là câu trả lời tương ứng.
Tạo bảng dữ liệu flashcard hai cột bằng NotebookLM để ôn tập
NotebookLM thường cung cấp một bản nháp khá tốt, nhưng bảng thường cần điều chỉnh. Vì NotebookLM có cửa sổ ngữ cảnh hạn chế và thiếu các tính năng như “canvas” của ChatGPT, nó không lý tưởng cho việc tinh chỉnh lặp đi lặp lại. ChatGPT sẽ lấp đầy khoảng trống này.
6. Tinh Chỉnh Dữ Liệu Với ChatGPT Để Tạo CSV
Khi đã có bảng từ NotebookLM, bạn chỉ cần dán nó vào Excel và lưu lại. Sau đó, tải tệp lên ChatGPT. Từ đó, bạn có thể yêu cầu ChatGPT thao tác dữ liệu theo bất kỳ cách nào bạn muốn. Ví dụ, nếu NotebookLM đã thêm tiền tố đánh số vào các mục, bạn không cần phải xóa chúng theo cách thủ công. Các công thức Excel cũng có thể xử lý điều này – nhưng với ChatGPT, bạn không cần biết gì về Excel.
Bạn cũng có thể yêu cầu ChatGPT chia nhỏ các flashcard quá chi tiết thành nhiều flashcard đơn giản hơn. Chỉ cần mô tả điều bạn muốn, và nó sẽ lo phần còn lại.
Khi hoàn tất, hãy tải xuống tệp đã xử lý. Nếu ChatGPT cung cấp tệp XLSX, bạn có thể mở nó trong Excel và chuyển đổi sang CSV chỉ với vài cú nhấp chuột.
7. Tạo Flashcard Miễn Phí Với Brainscape
Bây giờ chúng ta đã có tệp CSV, đã đến lúc đưa nó vào một giao diện flashcard. Brainscape là một nền tảng học tập phổ biến được thiết kế chủ yếu cho sinh viên. Điểm hấp dẫn chính của nó là thư viện khổng lồ các bộ flashcard có sẵn, nhưng như đã đề cập trước đó, không có bộ nào phù hợp với khóa học của tôi. Vì vậy, một lần nữa, tôi phải tự xây dựng bộ của mình.
Brainscape có cung cấp một trình tạo flashcard AI hoạt động khá tốt. Bạn có thể tải lên một tệp văn bản hoặc danh sách, và nó sẽ tạo flashcard cho bạn. Vấn đề là có giới hạn sử dụng miễn phí, và tôi đã đạt đến giới hạn đó. Tôi không định thêm một khoản đăng ký hàng tháng nào nữa.
Giao diện nhập flashcard từ tệp CSV vào Brainscape
Tận dụng Brainscape cho flashcard tùy chỉnh
May mắn thay, việc tạo flashcard thủ công trong Brainscape vẫn miễn phí. Và vì tôi đã sử dụng NotebookLM và ChatGPT để tạo flashcard, tôi về cơ bản đã hoàn thành phần việc nặng nhọc mà AI cao cấp của Brainscape sẽ xử lý.
Giờ đây, tất cả những gì còn lại là tạo một bộ flashcard mới trong Brainscape, nhấp vào “Import/Make Flashcards” (Nhập/Tạo Flashcards), và tải tệp lên. Vậy là xong. Flashcard đã sẵn sàng để sử dụng mà không tốn thêm chi phí nào.
8. Củng Cố Kiến Thức Bằng Phương Pháp Lặp Lại Ngắt Quãng
Đến thời điểm này, tôi đã có tất cả tài liệu học tập sẵn sàng và đã ôn tập qua một lần. Chỉ riêng điều đó cũng có thể đủ để đạt điểm qua môn – nhưng chúng ta không chỉ dừng lại ở đó. Chúng ta đang hướng tới mục tiêu đạt điểm cao nhất.
Spaced Repetition – Chìa khóa ghi nhớ bền vững
Không có cách nào tốt hơn để ghi nhớ những gì bạn đã học ngoài việc lặp lại. Đọc lại ghi chú hoặc sách giáo khoa có thể dẫn đến việc đọc lướt hời hợt, đặc biệt là khi bạn nghĩ: “Tôi đã biết cái này rồi.” Flashcard không cho phép bạn làm điều đó. Chúng kiểm tra trí nhớ của bạn, buộc bạn phải gợi lại thông tin thay vì chỉ nhận diện.
Brainscape giúp quá trình này trở nên thông minh hơn nữa. Nó cho phép bạn đánh giá mức độ bạn ghi nhớ từng flashcard, sau đó sử dụng phương pháp lặp lại ngắt quãng (spaced repetition) để quyết định khi nào sẽ hiển thị lại flashcard đó cho bạn. Các thanh tiến trình tích hợp là một điểm cộng – chúng bổ sung một chút yếu tố “gamification” giúp quá trình ôn luyện của bạn trở nên thú vị hơn.
Màn hình trả lời flashcard trong ứng dụng Brainscape với tùy chọn đánh giá mức độ ghi nhớ
Kết hợp AI và ôn luyện truyền thống
Nếu tôi gặp khó khăn với một thẻ nào đó, tôi sẽ không lật lại sách giáo khoa. Tôi quay lại các danh sách và bảng biểu do AI tạo – những phiên bản tham khảo nhanh. Trong khi đó, tôi vẫn bật podcast do AI tạo trong nền để củng cố tài liệu.
Vâng, việc học vẫn đòi hỏi nỗ lực thực sự. Bạn vẫn phải ngồi xuống và học bài. Nhưng rào cản lớn nhất – việc chuẩn bị tài liệu học tập – đã không còn nữa. AI xử lý phần đó. Tất cả những gì tôi cần làm là xuất hiện và nỗ lực.
Việc tích hợp các công cụ AI như Obsidian, NotebookLM, ChatGPT và Brainscape vào quy trình học tập đã thay đổi hoàn toàn cách tôi tiếp cận việc ôn luyện. Từ việc tổ chức ghi chú, tổng hợp tài liệu, đến tạo flashcard và áp dụng lặp lại ngắt quãng, AI đã tự động hóa những công việc tốn thời gian và công sức, giúp tôi tập trung hơn vào việc tiếp thu và củng cố kiến thức. Mặc dù công nghệ hỗ trợ đắc lực, sự nỗ lực và kiên trì vẫn là yếu tố then chốt để đạt được thành công. Hãy thử áp dụng các phương pháp này để biến quá trình học tập của bạn trở nên hiệu quả và thông minh hơn, hướng tới việc đạt được điểm số cao nhất trong các kỳ thi sắp tới. Đừng quên theo dõi thuthuatdidong.net để cập nhật thêm các bí quyết công nghệ hữu ích khác!
