Vị trí đặt cổng USB-C trên laptop quan trọng hơn bạn nghĩ rất nhiều. Việc sở hữu hai cổng USB-C đều hỗ trợ sạc nhanh Power Delivery (PD) – mỗi bên một cổng – có thể thay đổi hoàn toàn cách bạn làm việc, di chuyển và kết nối các thiết bị. Tuy nhiên, đáng tiếc là hầu hết các nhà sản xuất vẫn đang cắt giảm tính năng thiết yếu này. Đây không chỉ là vấn đề tiện lợi, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và hiệu quả sử dụng lâu dài của chiếc laptop bạn đang sở hữu hoặc sắp mua.
1. Không Phải Mọi Cổng USB-C Đều Có Khả Năng Như Nhau
Bộ sạc tường USB-C Ugreen Nexode Pro 100W hiển thị công suất sạc
Mặc dù cổng USB-C mang lại vô vàn lợi ích, không phải cổng USB-C nào cũng có khả năng như nhau. Nhiều laptop hiện nay được trang bị nhiều cổng USB-C, nhưng chức năng của chúng có thể khác biệt đáng kể. Một số cổng có thể cung cấp tới 240W để sạc siêu nhanh, trong khi số khác chỉ giới hạn ở 15W. Có cổng chỉ xử lý dữ liệu, có cổng chỉ dành cho nguồn điện; và nhiều cổng hỗ trợ cả hai, nhưng với tốc độ và thông số kỹ thuật khác nhau (ví dụ: USB 2.0 cơ bản đến Thunderbolt 4 tốc độ cao). Do đó, điều quan trọng là phải hiểu rõ khả năng thực sự của từng cổng.
Điều mà chúng tôi muốn nhấn mạnh ở đây là: laptop cần có hai cổng USB-C đều hỗ trợ sạc Power Delivery đầy đủ. Không phải một cổng sạc và một cổng dữ liệu. Không phải một cổng công suất cao và một cổng phụ kiện giới hạn. Mà là hai cổng cân bằng, mỗi cổng đều có khả năng đáp ứng toàn bộ nhu cầu sạc cho laptop của bạn.
2. Một Cổng Hỏng Hóc Có Nghĩa Là Laptop “Đắp Chiếu”
Nếu laptop của bạn chỉ có một cổng sạc duy nhất và nó bị hỏng, thiết bị sẽ trở nên vô dụng. Mặc dù các cổng USB-C chính thức được đánh giá có tuổi thọ tối thiểu 10.000 chu kỳ cắm và rút, chúng phải chịu nhiều hao mòn hơn so với cổng sạc truyền thống (barrel charger) bởi vì chúng đảm nhiệm nhiều chức năng: sạc, xuất màn hình, kết nối ổ cứng ngoài, và các thiết bị ngoại vi khác. Mỗi lần cắm và rút đều tạo áp lực lên kết nối, và cổng duy nhất đó phải gánh chịu tất cả.
Ngay cả khi cổng USB-C có thể sửa chữa, chi phí để làm vậy cũng rất đắt đỏ. Việc sửa chữa đòi hỏi thiết bị chuyên dụng và chuyên môn để hàn tháo và thay thế cổng, phức tạp hơn nhiều so với việc sửa cổng sạc tròn truyền thống. Nếu hư hại ảnh hưởng đến các đường mạch hoặc chip điều khiển nguồn trên bo mạch chủ, bạn có thể phải thay toàn bộ bo mạch chủ với chi phí cao hơn rất nhiều.
“Nghĩa Địa” Sạc 160 USD Của Tôi
Bốn củ sạc HP 150W bị hỏng trên laptop, minh họa chi phí thay thế
Tôi đã trải nghiệm điều này trực tiếp với chiếc laptop gaming HP Pavilion của mình. Bộ sạc 150W gốc bị hỏng sau hai năm sử dụng. Tôi nghĩ mình chỉ cần mua một cái mới – nhưng HP đã ngừng bán nó. Giờ đây, tôi phải dùng các bộ sạc thay thế từ bên thứ ba, và chúng chỉ dùng được khoảng sáu tháng nếu may mắn. Sau khi bốn bộ sạc hỏng, lựa chọn duy nhất của tôi là tiếp tục mua những bộ sạc kém chất lượng này hoặc chi nhiều tiền hơn cho một bộ sạc 200W, mà công ty cũng có thể ngừng bán bất cứ lúc nào.
Bốn bộ sạc thay thế với giá 40 USD mỗi chiếc tương đương với 160 USD “đổ sông đổ biển”. Số tiền đó đủ để mua hai bộ sạc USB-C chất lượng cao, có thể cấp nguồn cho mọi thiết bị tôi đang dùng. Nếu laptop của tôi có hai cổng sạc USB-C, tôi có thể sử dụng bất kỳ bộ sạc công suất cao tương thích nào. Ngay cả khi một cổng bị hỏng, tôi vẫn có cổng dự phòng và không cần vội vã sửa chữa.
3. Cổng Sạc Ở Hai Bên Giúp Cuộc Sống Dễ Dàng Hơn
Sở hữu hai cổng USB-C là điều tuyệt vời, nhưng vị trí của chúng cũng quan trọng không kém. Khi laptop của bạn có cổng sạc ở cả hai bên, cuộc sống sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Tại bàn làm việc, bạn có thể cắm sạc từ phía nào gần ổ điện hơn, tránh tình trạng dây cáp vắt ngang bàn làm việc. Nếu bạn đang ở quán cà phê hoặc trên máy bay, bạn có thể sử dụng cổng ở phía thuận tiện nhất để cắm điện mà không cần phải căng dây qua người hay vướng vào không gian của người khác.
Đây không chỉ là vấn đề tiện lợi; nó còn giúp không gian làm việc của bạn gọn gàng hơn. Bạn có thể sạc ở một bên và cắm chuột, bàn phím hoặc hub ở bên còn lại, giúp dây cáp không bị rối tại một chỗ. Thậm chí, việc này còn giúp các cổng trên laptop bền hơn vì bạn không làm mòn cùng một cổng hết lần này đến lần khác. Nếu bạn phụ thuộc vào USB-C để sạc, truyền dữ liệu và kết nối phụ kiện, việc có cổng ở cả hai bên sẽ giúp cuộc sống của bạn đơn giản hơn rất nhiều.
4. Vì Sao Các Hãng Laptop Vẫn “Thắt Chặt” Với Cổng Sạc?
Laptop Framework với thiết kế module trưng bày tại CES 2024
Các nhà sản xuất tránh đặt cổng USB-C ở cả hai bên vì ba lý do chính: chi phí, ưu tiên thiết kế và lợi nhuận.
Đầu tiên, việc thêm một cổng USB-C công suất đầy đủ thứ hai ở phía đối diện không đơn giản chỉ là cắt thêm một lỗ trên vỏ máy. Nó đòi hỏi phải thiết kế lại toàn bộ bo mạch chủ để định tuyến đúng cách các kết nối tốc độ cao, công suất lớn đến cả hai bên. Ngoài ra, cần phải nhân đôi các bộ điều khiển Power Delivery và mạch bảo vệ đắt tiền, cũng như quản lý thêm nhiệt từ các linh kiện trải rộng khắp thiết bị. Tất cả những điều này làm tăng độ phức tạp, thời gian kỹ thuật và chi phí sản xuất.
Thứ hai, các thương hiệu liên tục theo đuổi các thiết kế siêu mỏng mà bỏ qua tính thực dụng. Mỗi cổng đều cần không gian bên trong, không chỉ bên ngoài. Thay vì cân bằng giữa hình thức và chức năng, các công ty chọn kiểu dáng mỏng hơn thay vì các tính năng hữu ích, vì họ biết người dùng sẽ mua chiếc laptop bóng bẩy nhất trên kệ, ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải “chật vật” với các bộ chuyển đổi (dongle) và sắp xếp dây cáp lộn xộn.
Thứ ba, các cổng bổ sung được quảng cáo như một tính năng cao cấp. Các mẫu cơ bản có bố cục cổng bị cắt giảm, trong khi ngay cả một số dòng cao cấp cũng giữ lại các tính năng hiển nhiên như USB-C hai bên. Nếu bạn muốn nhiều hơn một cổng USB-C hỗ trợ sạc, bạn sẽ bị đẩy vào việc mua phiên bản “Pro” với giá 2.000 USD. Đây là một chiến lược có chủ đích và nó hiệu quả – người dùng phải trả nhiều tiền hơn cho các tính năng mà đáng lẽ ra đã phải là tiêu chuẩn.
Một trong những lý do khiến chúng ta yêu thích laptop module của Framework là nó giải quyết được những vấn đề mà các hãng khác đang mắc phải về cổng kết nối. Một công ty nhỏ bé đã tìm ra cách đặt USB-C ở cả hai bên với các module có thể hoán đổi, trong khi các gã khổng lồ công nghệ với ngân sách R&D hàng tỷ đô la lại tuyên bố rằng quá phức tạp để thêm tính linh hoạt rất cần thiết này. Cách tiếp cận module có thể tốn kém hơn, nhưng nó đã lật tẩy những lời biện minh của các thương hiệu lớn chỉ là sự lười biếng được ngụy trang dưới danh nghĩa những hạn chế kỹ thuật.
Chi Phí Môi Trường Đằng Sau
Có một chi phí môi trường liên quan đến tất cả những sự cắt giảm này. Hàng đống bộ sạc độc quyền đang bị thải ra bãi rác có thể được thay thế bằng các bộ sạc USB-C đa năng, hoạt động với tất cả các thiết bị của bạn. Một bộ sạc cho laptop, máy tính bảng, điện thoại và phụ kiện – đó chính là lời hứa của USB-C. Tuy nhiên, nó sẽ chỉ thực sự hiệu quả nếu các nhà sản xuất ngừng “kìm hãm” sự phát triển này.
Hai cổng Power Delivery, mỗi bên một cổng, nên là tiêu chuẩn trên mọi laptop hiện đại. Chúng ta cần các tùy chọn dự phòng cho việc sạc quan trọng và sự linh hoạt để thích ứng với mọi không gian làm việc. Khi bạn đang tìm kiếm chiếc laptop tiếp theo, hãy kiểm tra xem cả hai cổng USB-C, chứ không chỉ một, có thể xử lý Power Delivery đầy đủ hay không. Đó là một tính năng đơn giản nhưng giúp việc sử dụng hàng ngày dễ dàng hơn rất nhiều.
Trong thời đại mà chúng ta có thể đặt những siêu máy tính vào túi quần, việc yêu cầu hai cổng sạc giống hệt nhau không nên được coi là một sự đổi mới lớn, mà chỉ là lẽ thường tình.
