Obsidian, một công cụ ghi chú đa năng và mạnh mẽ, liệu có thực sự xứng đáng với thời gian và công sức đầu tư để làm quen cũng như tùy chỉnh, hay những lợi ích mà nó mang lại không đủ để bù đắp? Liệu đây có phải là mảnh ghép còn thiếu trong hành trình xây dựng một hệ thống kiến thức cá nhân hiệu quả?
Obsidian – Kiến Tạo Hệ Thống Tri Thức Cá Nhân Bền Vững
Ban đầu, Obsidian hiện lên như bao ứng dụng ghi chú thông thường khác. Nhưng chỉ sau vài tháng trải nghiệm sâu sắc, những lợi ích cốt lõi của nó mới dần hé lộ. Cho đến nay, Obsidian đã trở thành trung tâm dữ liệu chính của tôi, một tấm bản đồ phác họa những gì tôi đã và đang học hỏi, chấm dứt hành trình tìm kiếm một ứng dụng ghi chú hoàn hảo. Khi nhắc đến Obsidian, tôi xem đây là một công cụ giúp gắn kết các ghi chú lại với nhau, làm cho tổng thể kiến thức trở nên vĩ đại hơn tổng các phần riêng lẻ.
Trước đây, trong quá trình ghi chú, tôi thường chỉ viết xuống thông tin rồi để đó. Chúng chỉ là những dòng chữ và con số đơn thuần, xếp chồng lên nhau và sẵn sàng bị lãng quên. Chỉ sau khi sử dụng Obsidian, tôi mới nhận ra rằng các ghi chú của mình thiếu một thành phần thiết yếu – các kết nối. Thiếu đi mối liên hệ giữa ghi chú này với ghi chú kia. Thay vì để các ghi chú trở thành những thực thể độc lập, rời rạc, Obsidian đã cho phép tôi biến chúng thành một chuỗi các ý tưởng được liên kết chặt chẽ.
Giao diện Graph View của Obsidian thể hiện mối liên kết giữa các ghi chú
Ví dụ, khi bắt đầu một khóa học trong chương trình Khoa học Máy tính, tôi đã chăm chỉ ghi chép trong vài buổi học đầu tiên, chủ yếu là nhờ động lực cao khi một khóa học mới bắt đầu. Tuy nhiên, khi đến giữa học kỳ, các ghi chú của tôi trở nên vô nghĩa, rời rạc đến mức tôi phải bỏ dở việc ghi chép.
Khi lặp lại quá trình tương tự nhưng lần này sử dụng Obsidian, các ghi chú của tôi được kết nối và tạo thành một tổng thể mạch lạc. Chúng có các mối liên hệ, bắt đầu từ một điểm và dẫn đến một điểm khác. Tôi có thể thấy mọi thứ bắt đầu từ đâu và đang dẫn đến đâu.
Tính năng tìm kiếm của Obsidian hiển thị kết quả cho từ khóa CoreML
Cách tiếp cận ghi chú này chính xác là điều tôi đã bỏ lỡ với các ứng dụng khác. Và điều tuyệt vời nhất là càng ghi chú nhiều, hệ thống càng trở nên mạnh mẽ và hữu ích hơn. Điều này khả thi nhờ các tính năng cốt lõi của Obsidian: liên kết ghi chú (Note linking), chế độ đồ thị (Graph View) và thẻ ghi chú (Note tags). Liên kết ghi chú cho phép bạn kết nối ghi chú này với ghi chú khác, điều mà bạn có thể trực quan hóa trong Graph View. Đồng thời, tính năng gắn thẻ ghi chú giúp bạn nhóm các ghi chú theo một từ khóa cụ thể.
Graph View: Khám Phá Mối Liên Hệ Sâu Sắc Giữa Các Ý Tưởng
Graph View của Obsidian minh họa các sự kiện trong ghi chú Chiến tranh Lạnh được kết nối
Chế độ Graph View của Obsidian trực quan hóa các mối quan hệ giữa các ghi chú, tạo ra một cái nhìn tổng quan về mạng lưới kiến thức của bạn. Với tính năng này, bạn không chỉ có được một cái nhìn tổng thể logic, mà còn giúp bạn khám phá các ý tưởng và mối quan hệ giữa các khái niệm mà trước đây không rõ ràng, so với cách ghi chú phẳng truyền thống nơi các từ ngữ chỉ nằm nguyên trên trang.
Trong một khóa học lịch sử tại trường đại học, chúng tôi đã học về Chiến tranh Lạnh. Chế độ Graph View đã giúp tôi phác họa mối quan hệ giữa các sự kiện quan trọng như Khủng hoảng tên lửa Cuba và Vận tải hàng không Berlin, kết nối chúng với các nhân vật chủ chốt như Kennedy và Khrushchev, đồng thời liên kết các khái niệm như răn đe và thuyết Domino.
Hơn nữa, Graph View cũng giúp tôi khám phá thêm những điều cần nghiên cứu. Ví dụ, từ “NATO” xuất hiện trong một ghi chú về Chiến tranh Triều Tiên nhưng lại không được liên kết với ghi chú NATO của tôi. Nhờ đó, tôi nhanh chóng tìm thấy một lĩnh vực mới để khám phá: NATO liên quan đến Chiến tranh Triều Tiên như thế nào.
Xây Dựng Trung Tâm Tri Thức Phát Triển Cùng Bạn
Một trong những nhược điểm lớn mà tôi nhận thấy ở các công cụ ghi chú khác là khi số lượng ghi chú tăng lên, việc tổ chức chúng trở thành một vấn đề. Tôi phải mở thủ công từng thư mục và xem nội dung bên trong, quyết định xem nên đặt ghi chú vào thư mục nào đó hay tạo một thư mục mới. Tuy nhiên, tính năng gắn thẻ (tagging) và liên kết ghi chú (interlinking) của Obsidian giúp bạn tránh khỏi những vấn đề này.
Kết quả tìm kiếm liên quan đến chủ đề Machine Learning trong Obsidian
Thông thường, sau một hoặc hai tuần, tôi sẽ tổ chức lại kho Vault Obsidian của mình. Tôi vào chế độ Graph View, tìm các nút độc lập và suy nghĩ xem có thể kết nối chúng với những ghi chú nào. Hơn nữa, để mọi thứ dễ dàng hơn, tính năng tìm kiếm của Obsidian có thể dễ dàng tìm ghi chú cho bạn; bạn chỉ cần nhập từ khóa và nó sẽ hiển thị các ghi chú chứa từ khóa hoặc thẻ đó.
Hộp thoại tạo Vault mới trong Obsidian, cho phép phân loại ghi chú
Obsidian cũng cho phép bạn tạo nhiều Vault khác nhau, giúp phân tách các loại ghi chú và tạo sự khác biệt rõ ràng giữa chúng. Ví dụ, bạn có thể giữ riêng các ghi chú liên quan đến công việc, dự án và nghiên cứu khỏi nhật ký cá nhân, sở thích và thông tin cá nhân. Vì vậy, ngay cả khi bạn mở rộng sang các lĩnh vực và chủ đề mới, Obsidian sẽ không cản trở mà còn giúp mọi thứ dễ quản lý hơn.
Đánh Giá Chuyên Môn và Lấp Đầy Khoảng Trống Kiến Thức với Obsidian
Bản đồ tri thức Graph View của Obsidian cho ghi chú Machine Learning hiển thị mối quan hệ giữa các khái niệm
Chế độ Graph View của Obsidian cho phép bạn dễ dàng đánh giá mức độ chuyên môn của mình về một chủ đề cụ thể. Khi bạn liên kết ghi chú này với ghi chú khác, bạn sẽ tạo ra một chuỗi các ý tưởng có mối liên hệ với nhau. Tuy nhiên, nếu bạn không thể tìm thấy các ghi chú liên quan để liên kết với một ý tưởng mới hoặc nhận thấy các liên kết bị thiếu, điều đó có thể cho thấy bạn thiếu thông tin đầy đủ về chủ đề đó. Điều này giúp bạn nhận ra những lĩnh vực bạn đã nắm vững và những lĩnh vực cần khám phá sâu hơn.
Ngoài ra, bằng cách gắn thẻ cho ghi chú, bạn có thể phân loại chúng theo các chủ đề và lĩnh vực (ví dụ: “Machine Learning,” “Triết học,” “Tâm lý học”). Nếu bạn nhận thấy một thẻ chỉ có ít ghi chú, điều đó cho thấy bạn cần đi sâu hơn vào chủ đề đó. Vì lý do này, bất cứ khi nào tôi học một điều gì đó mới, tôi đều muốn nhanh chóng thêm nó vào Obsidian và xem kiến thức chuyên môn của mình chạm đến những lĩnh vực mới như thế nào.
Đường Cong Học Hỏi Của Obsidian Có Xứng Đáng?
Một trong những nhược điểm của Obsidian là đường cong học hỏi, đặc biệt là định dạng Markdown, điều mà nhiều người có thể cảm thấy khó nắm bắt. Tương tự, tôi cũng đã phải đối mặt với một đường cong học hỏi, chẳng hạn như học cú pháp định dạng, cách liên kết ghi chú và cách hoạt động của tính năng gắn thẻ. Tuy nhiên, tôi chỉ mất vài ngày để thành thạo những điều này, thời gian này ngắn hơn và dễ dàng hơn nhiều so với việc làm quen với Notion.
Kho giao diện chủ đề của Obsidian với nhiều lựa chọn tùy chỉnh
Một điều khác mà tôi không thích ở Obsidian là giao diện mặc định của nó không thực sự tốt. Tuy nhiên, bạn có thể cài đặt các chủ đề Obsidian chỉ với một cú nhấp chuột và có rất nhiều chủ đề miễn phí để lựa chọn. Obsidian có một kho giao diện đa dạng, vì vậy tôi đã phải dành khá nhiều thời gian để tìm được chủ đề phù hợp hoặc thậm chí viết mã CSS tùy chỉnh để đạt được giao diện mong muốn.
Do đó, Obsidian là một công cụ mạnh mẽ và hiệu quả không thể phủ nhận, nhưng suy cho cùng, nó chỉ là một công cụ và có thể không phù hợp với tất cả mọi người. Nếu bạn chỉ muốn ghi lại một vài thứ đơn giản như danh sách mua sắm hoặc danh sách việc cần làm, có những ứng dụng tốt hơn cho mục đích đó vì đường cong học hỏi của Obsidian không đáng giá. Tương tự như việc ghi chú trong Notion có thể trở nên quá mức cần thiết.
Nhưng, nếu bạn dự định ghi chú nhiều và đang tìm kiếm một công cụ để xây dựng một cơ sở kiến thức cá nhân, Obsidian sẽ giúp bạn làm điều đó. Đó là một ứng dụng giúp gắn kết các ghi chú lại với nhau và làm cho những gì bạn đã học trở nên gắn kết.
Trang Canvas trong ứng dụng Obsidian hiển thị sơ đồ tư duy kết nối các chủ đề
Sức mạnh thực sự của Obsidian nằm ở khả năng biến các ghi chú rời rạc thành một mạng lưới kiến thức được kết nối chặt chẽ. Mặc dù đường cong học hỏi và quá trình thiết lập ban đầu có thể có vẻ khó khăn, nhưng lợi ích mà nó mang lại là vô cùng lớn đối với những ai đầu tư thời gian.
Dựa trên kinh nghiệm của tôi, Obsidian hoàn toàn xứng đáng với đường cong học hỏi – nhưng chỉ khi bạn đang tìm kiếm một công cụ có thể phát triển cùng với bạn. Đối với những người ghi chú thông thường, việc thiết lập có thể cảm thấy quá mức. Tuy nhiên, nếu mục tiêu của bạn là tạo ra một cơ sở kiến thức không ngừng phát triển, có khả năng xử lý tất cả các sở thích và nỗ lực của bạn, Obsidian không chỉ xứng đáng với công sức bỏ ra mà còn hơn thế nữa. Nó không chỉ là một ứng dụng ghi chú; đó là một công cụ giúp bạn hiểu những gì bạn biết và khám phá những gì bạn chưa biết. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về Obsidian và trải nghiệm ghi chú của mình bên dưới nhé!
