Trong thời đại số, việc dành hàng giờ liền trước màn hình máy tính, điện thoại đã trở thành một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống, dù là để làm việc, học tập hay giải trí. Tình trạng mắt phải liên tục tiếp xúc với ánh sáng màn hình gây ra nhiều lo ngại về sức khỏe. Nhận thức được vấn đề này, hầu hết các nhà sản xuất thiết bị điện tử hiện đại đã tích hợp sẵn các tính năng bảo vệ mắt.
Vậy, những tính năng bảo vệ mắt này có thực sự tạo ra sự khác biệt tích cực? Để tìm kiếm câu trả lời chính xác nhất, chúng tôi đã thực hiện một thử nghiệm kéo dài 21 ngày, chỉ dựa vào các tính năng bảo vệ mắt có sẵn trên những thiết bị cá nhân. Bài viết này sẽ chia sẻ chi tiết trải nghiệm, những bài học rút ra và các khuyến nghị hữu ích, giúp bạn tối ưu hóa việc sử dụng các tính năng này để giảm mỏi mắt, cải thiện chất lượng giấc ngủ và quản lý hiệu quả thời gian sử dụng màn hình của mình.
Bộ Công Cụ Chăm Sóc Mắt Kỹ Thuật Số Của Tôi
Trong suốt quá trình thử nghiệm này, tôi đã tận dụng ba tính năng có sẵn và dễ dàng truy cập trên các thiết bị của mình.
Đầu tiên, tính năng Eye Comfort Shield trên điện thoại Samsung của tôi luôn được bật. Tính năng này hoạt động bằng cách liên tục giảm lượng ánh sáng xanh phát ra và tự động điều chỉnh nhiệt độ màu của màn hình, giúp mắt dễ chịu hơn. Tương tự, tôi cũng đã kích hoạt chế độ Night Light trên chiếc laptop HP chạy Windows 11 và giữ nó ở trạng thái bật liên tục. Night Light có chức năng tương tự Eye Comfort Shield, chuyển màn hình sang tông màu ấm hơn, đặc biệt vào buổi tối. Tuy nhiên, tôi đã cài đặt để chế độ này luôn hoạt động trong suốt cả ngày.
Vào ban đêm, để tăng cường thêm một lớp bảo vệ mắt, tôi đã kích hoạt Chế độ thang xám (Grayscale Mode) trên thiết bị Samsung Galaxy của mình. Sử dụng tính năng Bixby Routines, tôi đã thiết lập để màn hình tự động chuyển sang hoàn toàn đơn sắc (đen trắng) ngay khi đến giờ đi ngủ.
Mặc dù các tính năng này có thể có tên gọi khác nhau trên các thương hiệu và hệ điều hành khác nhau, nhưng chức năng cốt lõi của chúng là tương tự. Ví dụ, trên các thiết bị Mac, iPhone hoặc iPad, bạn sẽ tìm thấy tính năng Night Shift thay vì Eye Comfort Shield. Một số thiết bị khác có thể gọi là Blue Light Filter (Bộ lọc ánh sáng xanh).
Cửa sổ cài đặt Night Shift trên máy tính Mac, hiển thị tùy chọn điều chỉnh nhiệt độ màu
Ngay cả khi thiết bị của bạn không tích hợp sẵn các tính năng này, bạn vẫn có thể sử dụng các ứng dụng của bên thứ ba như Twilight (được đánh giá là ứng dụng lọc ánh sáng xanh tốt nhất) hoặc f.lux (một ứng dụng phổ biến trên máy tính) để đạt được hiệu quả tương tự trên cả điện thoại và máy tính.
Trong suốt 21 ngày thử nghiệm, tôi đã theo dõi ba yếu tố chính: thói quen ngủ, mức độ thoải mái tổng thể của mắt và cách những thay đổi này ảnh hưởng đến thói quen sử dụng màn hình của tôi.
Ấn Tượng Ban Đầu Sau Vài Ngày Thử Nghiệm
Trước khi bắt đầu thử nghiệm này, tôi đã thử nhiều loại kính chống ánh sáng xanh khác nhau. Có rất nhiều lựa chọn trên thị trường, từ loại được bác sĩ khuyên dùng cho đến các sản phẩm thông thường. Vì không có bất kỳ vấn đề về thị lực nào, tôi luôn gặp khó khăn trong việc đeo kính đủ lâu để đánh giá hiệu quả thực sự của chúng. Chúng thường tạo cảm giác khá vướng víu và bất tiện, khiến tôi thường xuyên treo chúng lên tóc thay vì đeo đúng cách để bảo vệ mắt.
Ngược lại, việc sử dụng các tính năng lọc ánh sáng xanh tích hợp sẵn trên thiết bị mang lại trải nghiệm liền mạch và không gây căng thẳng, đặc biệt đối với những người không quen đeo kính. Sau khi được kích hoạt, các tính năng này hoạt động âm thầm ở chế độ nền mà không đòi hỏi bất kỳ phụ kiện vật lý bổ sung nào.
Tuy nhiên, cần một khoảng thời gian để làm quen với những tính năng này. Đối với một người đã quen với màn hình sáng, màu trắng rực rỡ, việc chuyển sang tông màu ấm hơn hoặc chế độ đơn sắc có thể gây cảm giác khó chịu ban đầu. Lúc đầu, mọi thứ trên màn hình dường như không tự nhiên, nhưng tôi dần dần thích nghi được trong vài ngày. Sự giảm rõ rệt tình trạng mỏi mắt trong những ngày đầu chính là động lực lớn để tôi kiên trì với chương trình này.
Trong số các tính năng, chế độ thang xám thực sự là yếu tố thay đổi cuộc chơi lớn nhất. Khi màn hình chuyển sang chế độ đơn sắc, các nền tảng mạng xã hội bỗng trở nên kém hấp dẫn hơn đáng kể, điều này tự nhiên giúp tôi giảm thời gian sử dụng màn hình vào ban đêm. Không chỉ vậy, các video trên Netflix cũng tự động tắt hình ảnh (chỉ còn âm thanh) ngay khi tính năng thang xám được kích hoạt vào giờ đi ngủ đã định trước của tôi. Tất cả những thay đổi này đã góp phần cải thiện rõ rệt thói quen và chất lượng giấc ngủ của tôi.
Đánh Đổi Giữa Sự Thoải Mái Và Độ Rõ Nét
Việc sử dụng các tính năng bảo vệ mắt tích hợp sẵn đã giảm đáng kể sự căng thẳng cho đôi mắt của tôi. Nó thậm chí còn giúp tôi dễ dàng đi vào giấc ngủ sớm hơn và bảo vệ mắt khỏi những áp lực không cần thiết, vì việc sử dụng thiết bị vào ban đêm trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Tuy nhiên, sự thoải mái mới này cũng đi kèm với một số đánh đổi.
Đến tuần thứ ba của thử nghiệm, tôi nhận thấy rằng việc tiếp xúc với màn hình sáng, màu trắng rực rỡ trở nên khó chịu hơn nhiều. Sau khi dành phần lớn thời gian sử dụng các thiết bị đã lọc, việc chuyển sang màn hình không lọc – chẳng hạn như theo dõi các slide của giảng viên trong lớp học – là một thử thách. Mắt tôi cảm thấy đau hơn đáng kể so với trước khi tôi bắt đầu sử dụng các tính năng này.
Mặc dù ánh sáng ấm rất tốt để đọc sách vào ban ngày hoặc buổi tối muộn, nhưng nó lại kém hiệu quả trong môi trường cực kỳ sáng. Độ tương phản giảm thường khiến tôi phải nheo mắt nhiều hơn, điều này trớ trêu thay lại dẫn đến tình trạng mỏi mắt nhiều hơn và làm mất đi mục đích ban đầu của các tính năng này.
Các tác vụ đòi hỏi độ chính xác hình ảnh cao, chẳng hạn như chỉnh sửa ảnh, cũng là một thách thức lớn. Tôi buộc phải tắt các tính năng bảo vệ mắt vì cài đặt mạnh mẽ mà tôi đã chọn làm sai lệch màu sắc, khiến mọi thứ trông quá vàng. Kết quả cũng khác nhau tùy thuộc vào loại màn hình của thiết bị. Tôi nhận thấy rằng các thiết bị có màn hình OLED xử lý các điều chỉnh này tốt hơn đáng kể so với các thiết bị sử dụng màn hình LCD.
Bàn tay đang giữ điện thoại thông minh hiển thị các ứng dụng chỉnh sửa hình ảnh, thể hiện độ chính xác màu sắc
Nhìn chung, chế độ thang xám và tông màu ấm thường không phù hợp cho hầu hết các hoạt động đòi hỏi nhiều hơn chỉ là đọc văn bản, ví dụ như phát trực tuyến video độ phân giải cao.
Bài Học Rút Ra Và Khuyến Nghị
Tôi bắt đầu thử nghiệm này với hy vọng tìm ra một giải pháp dứt điểm cho tình trạng mỏi mắt dai dẳng mà tôi đã cố gắng khắc phục bằng vô số chiếc kính lọc ánh sáng xanh. Tuy nhiên, điều tôi khám phá ra là những tính năng tích hợp này không phải là một giải pháp “một kích thước phù hợp cho tất cả”. Mặc dù hữu ích, chúng sẽ không thể giải quyết hoàn toàn tất cả các vấn đề khó chịu liên quan đến màn hình của bạn. Thực tế, việc sử dụng quá mức hoặc không điều chỉnh đã mang lại những thách thức riêng.
Mắt tôi sẽ đỡ hơn nếu tôi sử dụng các tính năng này một cách chọn lọc – cho một số tác vụ nhưng không cho những tác vụ khác – điều chỉnh cường độ lọc tùy thuộc vào từng tình huống và bổ sung chúng bằng các chiến lược khác để tránh mỏi mắt, như quy tắc 20-20-20 (nhìn vào vật gì đó cách xa 20 feet trong 20 giây cứ sau 20 phút sử dụng màn hình).
Nếu bạn đang cân nhắc sử dụng các bộ lọc này, hãy thử nghiệm với các cài đặt để tìm ra sự cân bằng phù hợp nhất với nhu cầu của mình. Đừng kỳ vọng chúng sẽ loại bỏ hoàn toàn mọi căng thẳng cho mắt.
Mặc dù mục tiêu chính của tôi là giảm mỏi mắt, tôi đã khám phá ra một lợi ích bất ngờ: thói quen ngủ được cải thiện. Thông thường, tôi sẽ dành cả đêm để cuộn YouTube hoặc xem Netflix, thường là sau 1 giờ sáng mới đi ngủ. Trong suốt 21 ngày thử nghiệm này, tôi hầu như luôn tuân thủ giờ đi ngủ của mình, điều này rõ ràng đã cải thiện chất lượng giấc ngủ của tôi. Bạn cũng có thể trải nghiệm những lợi ích bất ngờ tương tự nếu bạn thử các tính năng này.
Một điều chắc chắn là: các cài đặt miễn phí, tích hợp sẵn này cực kỳ hiệu quả cho việc chăm sóc mắt kỹ thuật số cơ bản. Mặc dù nhiều người xem nhẹ lợi ích của bộ lọc ánh sáng xanh, tôi thấy sự thoải mái của mắt được cải thiện và sự giảm cám dỗ “doom-scroll” là rất rõ ràng.
Khi được sử dụng một cách thông minh, các tính năng bảo vệ mắt tích hợp sẵn trên thiết bị của chúng ta thực sự có thể tạo ra sự khác biệt. Cho dù mục tiêu của bạn là giảm mỏi mắt, cải thiện giấc ngủ hay hạn chế nghiện màn hình, những công cụ này đều đáng để khám phá. Và điều tuyệt vời nhất? Chúng đã có sẵn ngay trong tầm tay bạn. Đừng quên chia sẻ ý kiến của bạn về những tính năng này trong phần bình luận bên dưới!
