Giống như máy tính để bàn hay laptop, chiếc điện thoại thông minh của bạn cũng đứng trước nguy cơ bị tấn công bởi mã độc và virus. Tuy nhiên, việc áp dụng một vài điều chỉnh bảo mật đơn giản có thể giúp bạn giữ an toàn tuyệt đối cho thiết bị của mình. Bài viết này từ Thuthuatdidong.net sẽ đi sâu vào 5 mối đe dọa phổ biến nhất và hướng dẫn chi tiết cách phòng tránh hiệu quả, giúp smartphone của bạn luôn được bảo vệ khỏi các phần mềm độc hại.
5. Thông báo độc hại (Malicious Notifications)
Thông báo độc hại là một trong những cách thức phổ biến nhất mà mã độc có thể xâm nhập vào điện thoại của người dùng. Điều đáng lo ngại là những thông báo này thường không phải là thông báo đẩy từ các ứng dụng đã cài đặt. Thay vào đó, chúng thường xuất hiện khi bạn đang duyệt web trên trình duyệt di động.
Các thông báo loại này có thể đưa ra nhiều lời hứa hẹn hoặc cảnh báo sai lệch. Một ví dụ kinh điển là thông báo giả mạo rằng bạn đã trúng thưởng một cuộc thi nào đó. Tuy nhiên, đây không phải là loại thông báo duy nhất bạn cần cảnh giác. Nhiều thông báo khác có thể tạo ra cảm giác cấp bách, thúc giục bạn hành động ngay lập tức, hoặc thậm chí nguy hiểm hơn, chúng có thể tuyên bố rằng thiết bị của bạn đã bị nhiễm mã độc để đánh lừa bạn.
Trong hầu hết các trường hợp, đây chỉ là một thủ đoạn lừa dối để khiến bạn nhấp vào thông báo, từ đó thiết bị của bạn sẽ bị nhiễm mã độc. Nếu bạn đang duyệt web trên smartphone và một cửa sổ bật lên tuyên bố bạn bị nhiễm virus hoặc trúng thưởng, hãy lập tức đóng trang web mà không nhấp vào bất kỳ đâu.
Nếu bạn vô tình nhận được các thông báo độc hại, có một vài lựa chọn để xử lý. Đầu tiên, hãy xóa bộ nhớ cache của trình duyệt. Bạn có thể dễ dàng xóa bộ nhớ đệm trình duyệt trên thiết bị Android và cũng có các cách tương tự để xóa dữ liệu hệ thống và các dữ liệu cache khác trên iPhone. Sau đó, bạn nên quét điện thoại của mình bằng một ứng dụng diệt virus hoặc chống mã độc đáng tin cậy. Malwarebytes là một lựa chọn uy tín, có sẵn cho cả thiết bị Android và iOS.
4. Lừa đảo Phishing và Smishing
Phishing là hình thức lừa đảo qua email độc hại. Mặc dù các vụ lừa đảo này đôi khi liên quan đến tài chính, các loại gian lận khác và đánh cắp dữ liệu, nhưng một số lượng lớn cũng sẽ cố gắng khiến bạn tải xuống mã độc. Dù bạn mở các email này trên di động hay máy tính để bàn, nguy cơ đều đáng kể, đó là lý do tại sao cần hiểu rõ các loại tấn công lừa đảo (phishing) khác nhau mà bạn nên biết.
Trong khi phishing liên quan đến email độc hại, smishing lại là các tin nhắn SMS độc hại. Một số dấu hiệu phổ biến của smishing bao gồm ngữ pháp kém và nội dung tin nhắn phóng đại (ví dụ: “anh trai tôi cần bạn gửi 2 triệu đô la”). Bạn có thể thấy các liên kết độc hại trong một số trường hợp, trong khi các hình thức smishing khác có thể bao gồm các tệp đính kèm.
Trong thời đại hiện đại, smishing ngày càng trở nên khó phát hiện hơn. Nhiều tội phạm tận dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI), dẫn đến sự gia tăng của các tấn công lừa đảo do AI điều khiển. Việc kiểm tra các dấu hiệu đáng ngờ, chẳng hạn như dòng “Kính gửi Khách hàng thân mến” thiếu tính cá nhân, là rất quan trọng.
Ví dụ tin nhắn lừa đảo smishing với nội dung dụ dỗ không rõ ràng
Dù thế nào, bạn không bao giờ nên nhấp vào nội dung mà bạn nghi ngờ là phishing hoặc smishing.
3. Phần mềm lỗi thời
Bạn có thể đã có phần mềm lỗi thời trên điện thoại mà không hề hay biết. Điều này áp dụng cho cả hệ điều hành của smartphone, cũng như các ứng dụng đã cài đặt trên thiết bị của bạn. Mặc dù có vẻ vô hại và cùng lắm chỉ gây bất tiện, nhưng việc không cập nhật phần mềm có thể gây ra mối đe dọa nghiêm trọng. Tóm lại, các bản vá bảo mật giúp ngăn chặn tin tặc xâm nhập vào các ứng dụng của bạn.
Màn hình cập nhật ứng dụng WhatsApp trên hệ điều hành iOS
Các bản cập nhật phần mềm giúp bạn an toàn khỏi các mối đe dọa khác ngoài mã độc. Ví dụ, chúng có thể nhanh chóng vô hiệu hóa các cuộc tấn công gần đây. Nếu bạn có iPhone, hãy bật tính năng Phản hồi bảo mật nhanh (Rapid Security Response) để có thêm một lớp bảo vệ. Phản hồi bảo mật nhanh về cơ bản tải xuống các bản cập nhật bảo mật nhỏ hơn thường xuyên hơn, giúp giải quyết các lỗ hổng nhanh chóng hơn.
Thông báo cập nhật hệ điều hành iOS 18 Beta hiển thị trên iPhone
Để bật tính năng này trên iPhone, bạn hãy vào Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm, sau đó chạm vào Cập nhật tự động và bật Phản hồi bảo mật & Tệp hệ thống.
Cảnh báo cập nhật Phản hồi bảo mật nhanh (Rapid Security Response) trên iPhone
Đáng tiếc, Android hiện tại không có tính năng tương tự. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể kiểm tra phần mềm của mình bằng cách vào cửa hàng ứng dụng hoặc cài đặt điện thoại. Nếu bạn nhận thấy có bản cập nhật nào đó, hãy cập nhật ngay lập tức. Bật tính năng cập nhật tự động cũng là một ý hay cho tương lai.
2. Tải xuống ứng dụng không an toàn
Thật dễ để nghĩ rằng mọi ứng dụng trên App Store và Google Play ngày nay đều an toàn để sử dụng. Tuy nhiên, mặc dù nhiều trong số chúng thực sự an toàn, bạn vẫn không được bảo vệ 100%. Các ứng dụng không an toàn rõ ràng là một mối nguy hiểm, nhưng ngay cả các chương trình đã bị nhà phát triển bỏ rơi cũng tiềm ẩn rủi ro bảo mật.
Các ứng dụng đã lâu không được cập nhật là mục tiêu hàng đầu của mã độc và các mối đe dọa khác, vì chúng có thể chứa các lỗ hổng bảo mật có thể bị khai thác để truy cập dữ liệu, tài khoản và nhiều thông tin khác. Bạn nên kiểm tra định kỳ thiết bị của mình để đảm bảo rằng các nhà phát triển vẫn tiếp tục phát hành bản cập nhật cho tất cả phần mềm bạn sử dụng. Bạn cũng nên kiểm tra kỹ các đánh giá của người dùng để xác nhận rằng bất kỳ ứng dụng nào bạn tải xuống đều an toàn.
Bạn cũng nên thận trọng khi cài đặt phần mềm của bên thứ ba trên smartphone. Các cửa hàng ứng dụng của bên thứ ba có thể không có các quy trình kiểm duyệt nghiêm ngặt như App Store và Google Play, điều này có thể khiến bạn gặp nguy hiểm. Apple đã ngăn chặn việc sideloading ứng dụng và các cửa hàng ứng dụng bên thứ ba trong nhiều năm, cho đến tháng 3 năm 2024, trong khi Google luôn cho phép sideloading ứng dụng trên Android. Tuy nhiên, mặc dù có một số cửa hàng ứng dụng tốt hơn Google Play, quá trình sideloading ứng dụng nói chung đi kèm với một số rủi ro nghiêm trọng.
1. Truy cập Website không an toàn
Không phải tất cả các trang web đều được tạo ra như nhau, và việc biết cách phân biệt một trang web an toàn với một trang web không an toàn là rất quan trọng. Bạn có thể nhận diện các trang web có khả năng đe dọa bằng nhiều cách, chẳng hạn như:
- Không có chứng chỉ SSL: Dấu hiệu hình ổ khóa thường không còn hiển thị rõ ràng trong URL nữa, nhưng bạn vẫn có thể kiểm tra xem kết nối có an toàn không thông qua trình duyệt của mình (tìm biểu tượng khóa hoặc chữ “https://” ở đầu địa chỉ).
- Tên miền bị sai chính tả: Tên miền trông giống nhưng sai một vài ký tự so với một trang web hoặc công ty nổi tiếng mà bạn quen thuộc. Đây là một chiêu trò phổ biến của kẻ gian để lừa người dùng.
- Thời gian tải trang dài bất thường: Các trang web độc hại hoặc được thiết kế kém thường có hiệu suất kém, dẫn đến thời gian tải lâu.
Các trang web giả mạo là một trong những nguồn lây nhiễm mã độc phổ biến nhất, và việc truy cập các trang web không an toàn sẽ khiến bạn dễ bị tổn thương trước các mối đe dọa bảo mật khác, như phần mềm gián điệp (spyware). Tốt nhất là bạn nên tránh xa chúng bằng mọi giá. Nếu bạn vô tình truy cập một trang web như vậy, hãy đóng ngay lập tức và xem xét kiểm tra thiết bị của bạn để tìm phần mềm không mong muốn.
Bảo vệ smartphone khỏi virus và mã độc là một việc làm cần thiết trong thời đại số. Bằng cách nhận diện và phòng tránh các mối đe dọa phổ biến như thông báo độc hại, lừa đảo phishing/smishing, phần mềm lỗi thời, ứng dụng không an toàn và website độc hại, bạn có thể giữ cho thiết bị của mình luôn an toàn. Đừng quên thường xuyên cập nhật phần mềm, thận trọng với các tin nhắn và liên kết lạ, cũng như chỉ tải ứng dụng từ các nguồn đáng tin cậy. Hãy luôn chủ động trong việc bảo vệ thông tin cá nhân và thiết bị di động của bạn. Chia sẻ bài viết này để giúp mọi người cùng nâng cao cảnh giác và bảo vệ smartphone của mình!
