Bạn không cần phần cứng phức tạp hay các thiết lập rắc rối để xây dựng một hệ thống NAS (Network-Attached Storage) tại nhà. Hầu hết các router Wi-Fi hiện đại đều được trang bị những tính năng cần thiết, cho phép bạn dễ dàng biến chúng thành một giải pháp lưu trữ chia sẻ đơn giản và an toàn cho mọi thiết bị trong ngôi nhà của mình, chỉ với một ổ cứng SSD hoặc HDD dự phòng. Đây là cách tiếp cận lý tưởng để bạn thử nghiệm lưu trữ mạng mà không tốn kém, trước khi quyết định đầu tư vào các thiết bị NAS chuyên dụng.
Giải pháp biến router thành NAS này không chỉ tiết kiệm chi phí tối đa vì tận dụng được phần cứng có sẵn, mà còn mang lại sự tiện lợi vượt trội trong việc quản lý dữ liệu. Bạn có thể dễ dàng chia sẻ file, sao lưu dữ liệu quan trọng hay thậm chí là phát trực tuyến các nội dung đa phương tiện đến mọi thiết bị trong mạng gia đình một cách liền mạch.
Router Wi-Fi Của Bạn Có Thể Trở Thành Một NAS Cơ Bản
Đa số các router Wi-Fi hiện đại ngày nay đều có cổng USB, cho phép bạn chia sẻ tệp tin và dữ liệu qua mạng nội bộ gia đình. Cổng USB này mở rộng khả năng của router, biến nó thành một trung tâm điều khiển tiện ích. Để tận dụng tối đa, bạn có thể kết nối một ổ cứng SSD gắn ngoài vào cổng USB của router, từ đó tạo ra một hệ thống lưu trữ mạng (NAS) đơn giản, tiết kiệm chi phí và cực kỳ hiệu quả cho việc phát trực tuyến, sao lưu dữ liệu và chia sẻ tệp giữa các thiết bị.
Cách tiếp cận này nổi bật với sự nhanh chóng và tiết kiệm chi phí. Bạn đang sử dụng lại phần cứng đã sở hữu và quy trình thiết lập cũng rất trực quan. Trước khi cân nhắc đầu tư vào các thiết bị NAS chuyên dụng đắt tiền, việc thử nghiệm phương pháp này sẽ giúp bạn đánh giá liệu giải pháp lưu trữ mạng có thực sự phù hợp với nhu cầu của mình hay không.
Những Gì Bạn Cần Để Xây Dựng NAS Từ Router
Các yêu cầu về phần cứng là tối thiểu, làm cho phương pháp này trở nên đặc biệt hấp dẫn với nhiều người dùng.
Các thiết bị cần thiết để tạo NAS từ router bao gồm router Wi-Fi, ổ cứng SSD gắn ngoài và cáp kết nối
- Router có cổng USB và hỗ trợ chia sẻ tệp: Ưu tiên router có phiên bản USB cao hơn (ví dụ: USB 3.x) để đạt được tốc độ truyền dữ liệu tốt hơn. Bạn nên kiểm tra thông số kỹ thuật của router hoặc tìm cổng USB, sau đó xác định xem đó là USB 2.0 hay USB 3.x. Điều quan trọng là phải xác nhận trong sách hướng dẫn hoặc cài đặt rằng router của bạn hỗ trợ tính năng chia sẻ tệp. Một số router chỉ có cổng USB 2.0 có thể không hỗ trợ chia sẻ tệp.
- Ổ cứng SSD hoặc HDD gắn ngoài: Bất kỳ thiết bị lưu trữ gắn ngoài nào cũng có thể hoạt động. Nếu bạn có một ổ cứng nội bộ, hãy sử dụng vỏ bọc USB (USB enclosure) để biến nó thành ổ cứng gắn ngoài. Ổ SSD thường yên tĩnh hơn và cho tốc độ nhanh hơn đáng kể.
- Ổ đĩa được định dạng NTFS hoặc FAT32: NTFS được khuyến nghị hơn cho các tệp lớn và bảo mật tốt hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số router có thể không hỗ trợ NTFS hoặc yêu cầu bạn định dạng lại ổ đĩa thành FAT32/exFAT. Hãy kiểm tra khả năng tương thích của router.
- Thiết bị để cài đặt: Bạn sẽ cần một máy tính hoặc điện thoại được kết nối vào mạng Wi-Fi của router để truy cập và cấu hình cài đặt.
Hầu hết các router hiện đại từ các thương hiệu lớn như TP-Link, Netgear, ASUS và Linksys đều tích hợp tính năng chia sẻ tệp. Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên kiểm tra sách hướng dẫn hoặc thông số kỹ thuật của router để xác nhận. Một số router giá rẻ do nhà mạng cung cấp có thể chỉ có cổng USB để cập nhật firmware hoặc sạc thiết bị di động, chứ không phải để chia sẻ tệp.
Cách Biến Router và SSD Thành NAS Gia Đình
Hãy bắt đầu bằng cách kết nối ổ cứng SSD hoặc USB vào cổng USB của router. Một số router có đèn LED báo hiệu sáng lên khi thiết bị USB được kết nối đúng cách. Nếu đèn không sáng, hãy thử rút ra và cắm lại ổ đĩa, hoặc kiểm tra với một cáp USB khác.
Truy Cập Cài Đặt Router Của Bạn
Bước tiếp theo là đăng nhập vào bảng quản trị của router. Mở một trình duyệt web và nhập địa chỉ IP của router vào thanh địa chỉ. Đối với hầu hết các router, địa chỉ này thường là 192.168.1.1 hoặc 192.168.0.1. Nếu bạn không chắc chắn, hãy kiểm tra nhãn dán ở mặt dưới của router hoặc tìm trong sách hướng dẫn sử dụng. Khi trang đăng nhập tải lên, hãy đăng nhập bằng tên người dùng và mật khẩu quản trị. Thường thì cả hai đều là “admin” hoặc “root”. Một lần nữa, hãy kiểm tra nhãn dán phía sau router để biết thông tin chính xác.
Nhãn dán phía sau router hiển thị thông tin đăng nhập mặc định như địa chỉ IP, tên người dùng và mật khẩu
Tìm Tùy Chọn Quản Lý Lưu Trữ USB
Khi đã đăng nhập, hãy tìm các tùy chọn quản lý USB hoặc lưu trữ. Bạn thường sẽ thấy chúng trong mục “Advanced settings” (Cài đặt nâng cao), nhưng tên menu có thể khác nhau tùy thuộc vào thương hiệu router. Hãy tìm các mục có đề cập đến Advanced, USB Settings, hoặc Storage. Trong phần này, bạn sẽ thấy các tùy chọn cho các tính năng như chia sẻ phương tiện DLNA (Digital Living Network Alliance), chia sẻ tệp SMB (Server Message Block) hoặc tùy chọn máy chủ FTP (File Transfer Protocol).
Chia sẻ phương tiện DLNA thường chỉ giới hạn ở các tệp đa phương tiện như ảnh, nhạc và video. Để có một hệ thống lưu trữ mạng thực sự, bạn nên sử dụng SMB hoặc FTP. Bạn có thể bật chia sẻ tệp SMB bằng cách bật tùy chọn Network Neighborhood hoặc SMB sharing. Nếu bạn đang sử dụng một router giá rẻ mặc định do nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) cấp, bạn có thể không có tùy chọn chia sẻ SMB. Trong trường hợp này, bạn sẽ phải truy cập bảng cấu hình FTP. Tại đây, hãy đánh dấu chọn Enable FTP Server (Bật máy chủ FTP), sau đó đặt tên người dùng và mật khẩu. Chúng tôi đặc biệt khuyên bạn nên tạo một tên người dùng và mật khẩu để truy cập ổ đĩa chia sẻ, ngay cả khi bạn chỉ sử dụng nó trong mạng gia đình.
Chỉ Định Đường Dẫn Thư Mục Cho Ổ Đĩa USB
Dù sử dụng SMB hay FTP, bạn đều phải chỉ định đường dẫn thư mục mà bạn muốn chia sẻ bằng cách nhấp vào một tùy chọn như Browser (Duyệt) hoặc Search (Tìm kiếm). Thao tác này sẽ mở một cây thư mục với tất cả các thư mục trên thiết bị USB đã kết nối của bạn.
Giao diện cài đặt router cho phép chọn phân vùng hoặc thư mục trên ổ đĩa USB để chia sẻ qua mạng
Cấu hình quyền truy cập theo nhu cầu cụ thể của bạn. Bạn có thể thiết lập quyền chỉ đọc cho một số người dùng hoặc thư mục, trong khi cấp quyền đọc-ghi đầy đủ cho những người khác. Nếu bạn đang chia sẻ các tệp đa phương tiện mà mọi người đều có thể truy cập, bạn có thể bỏ qua xác thực cho các thư mục cụ thể đó.
Tiếp theo, bạn sẽ muốn lưu cấu hình của mình bằng cách nhấp vào Apply (Áp dụng), sau đó chờ vài giây để máy chủ FTP hoặc SMB khởi động. Sau đó, bạn có thể truy cập các tệp của mình trong trình khám phá tệp trên máy tính, bất kể đó là Windows, Linux, macOS hay hệ điều hành nào khác. Nhấp vào Network (Mạng) trong ngăn điều hướng, chọn ổ SSD của bạn và đăng nhập bằng tên người dùng và mật khẩu bạn đã thêm vào máy chủ của mình.
Truy cập các tệp trên máy chủ FTP thông qua trình duyệt file bằng cách nhập thông tin đăng nhập
Ngoài ra, bạn có thể sử dụng trình duyệt web để truy cập tệp của mình. Trong phần URL, nhập “ftp://” theo sau là địa chỉ gateway của router (ví dụ: 192.168.1.1), sau đó nhấn Enter và nhập thông tin đăng nhập để kết nối với máy chủ. Giờ đây, bạn có thể truy cập các tệp của mình. Sau khi kết nối, bạn có thể sao chép tệp đến và đi từ ổ đĩa giống như bất kỳ thư mục nào khác trên máy tính.
Khắc Phục Sự Cố Với NAS Dựa Trên Router Của Bạn
Việc sử dụng router và ổ đĩa lưu trữ làm NAS là một cách tuyệt vời để mở rộng dung lượng lưu trữ mạng của bạn, nhưng có một số vấn đề bạn có thể gặp phải.
| Vấn đề | Giải pháp |
|---|---|
| Không thể kết nối với ổ đĩa | Kiểm tra ổ SSD của bạn. Một số router có vấn đề tương thích với ổ đĩa dung lượng lớn hoặc hệ thống tệp cụ thể. Nếu bạn đang sử dụng ổ đĩa lớn hơn 2TB hoặc 4TB, router của bạn có thể không hỗ trợ hoàn toàn. Trong trường hợp này, bạn có thể sử dụng ổ đĩa nhỏ hơn hoặc phân vùng ổ đĩa lớn thành các phần nhỏ hơn mà router có thể xử lý. |
| Vấn đề nhận dạng ổ đĩa | Nếu router của bạn không phát hiện ổ đĩa đã kết nối, trước tiên hãy kiểm tra xem kết nối USB có chắc chắn không và ổ đĩa có nhận được nguồn điện không. Hãy thử kết nối ổ đĩa với máy tính trước để xác minh rằng nó hoạt động bình thường, sau đó định dạng lại nó thành NTFS hoặc FAT32 trước khi kết nối lại với router. |
| Sự cố kết nối mạng | Thường thì chúng xuất phát từ việc các thiết bị của bạn nằm trên các mạng con hoặc phân đoạn mạng khác nhau. Đảm bảo rằng tất cả các thiết bị cố gắng truy cập ổ đĩa chia sẻ được kết nối với cùng một mạng với router đang lưu trữ. Nếu bạn có nhiều router hoặc điểm truy cập, các thiết bị được kết nối với các điểm khác nhau có thể không thể giao tiếp với nhau. |
| Bị chặn kết nối FTP | Xảy ra do cài đặt tường lửa trên router hoặc máy tính của bạn. Nhiều router bao gồm các tính năng bảo mật tích hợp chặn một số loại kết nối theo mặc định. Kiểm tra cài đặt tường lửa của router và đảm bảo rằng FTP (cổng 21) và SMB (cổng 445) được phép nếu bạn đang sử dụng các giao thức đó. Đối với một số router, bạn cần kiểm tra cài đặt FTP ALG (Application Layer Gateway) để tường lửa không can thiệp. |
| Không thể truy cập tệp | Vấn đề này có thể liên quan đến xác thực hoặc quyền. Hãy kiểm tra lại xem bạn có nhập đúng tên người dùng và mật khẩu không, đồng thời xác minh rằng tài khoản người dùng của bạn có các quyền cần thiết để truy cập các thư mục được chia sẻ. |
Một giải pháp khác mà chúng tôi khuyên bạn là cập nhật firmware cho router. Nếu mọi thứ đều không hoạt động như mong muốn, hãy kiểm tra xem router của bạn có bản cập nhật firmware nào không.
Hạn Chế Của Thiết Lập NAS Dựa Trên Router
Trong khi các giải pháp NAS dựa trên router hoạt động tốt cho việc chia sẻ tệp cơ bản, chúng đi kèm với những hạn chế đáng kể về hiệu suất so với phần cứng NAS chuyên dụng.
Tốc Độ Truyền Dữ Liệu Hạn Chế
Tốc độ truyền dữ liệu là nút thắt cổ chai lớn nhất trong thiết lập này. Ngay cả với ổ SSD, bạn vẫn có thể bị giới hạn bởi kết nối USB 3.0 (trừ khi ổ đĩa và router của bạn hỗ trợ USB4). Bạn có thể sẽ thấy tốc độ nhanh hơn 40-50 MB/giây, và hiệu suất sẽ giảm đáng kể khi có nhiều người dùng đồng thời. Một thiết bị NAS chuyên dụng có thể dễ dàng đạt tốc độ truyền 100 MB/giây trở lên trên cùng kết nối mạng, khiến nó phù hợp hơn nhiều cho việc sao lưu lượng lớn dữ liệu hoặc phát trực tuyến các tệp video độ phân giải cao.
Cận cảnh một cổng USB 3.0 màu xanh lam trên thiết bị, minh họa kết nối tốc độ cao cho ổ đĩa
Giới Hạn Về Tính Năng và Khả Năng Mở Rộng
Hầu hết các router tiêu dùng không được thiết kế để xử lý các hoạt động tệp chuyên sâu, và bộ xử lý của chúng có thể bị quá tải khi nhiều người dùng truy cập các tệp lớn cùng lúc. Đây có thể là một lý do đáng kể khiến Wi-Fi của bạn bị ngắt kết nối ngẫu nhiên trên các thiết bị.
Cuối cùng, giới hạn tính năng khiến các giải pháp NAS dựa trên router kém linh hoạt hơn so với phần cứng chuyên dụng. Bạn sẽ không có các tính năng nâng cao như bảo vệ RAID, sao lưu tự động, khả năng truy cập từ xa hoặc khả năng chạy các ứng dụng bổ sung. Nếu ổ đĩa của bạn bị hỏng, bạn sẽ mất tất cả dữ liệu, vì không có hệ thống dự phòng hoặc sao lưu tích hợp.
Giới Hạn Về Hiệu Suất Xử Lý
Mặc dù có những hạn chế này, các giải pháp NAS dựa trên router vẫn xuất sắc trong các tác vụ chia sẻ tệp đơn giản. Chúng hoàn hảo để phát trực tuyến các tệp đa phương tiện đến các thiết bị trong nhà, chia sẻ ảnh giữa các thành viên gia đình hoặc cung cấp bộ nhớ sao lưu cơ bản cho tài liệu. Điều quan trọng là phải hiểu những gì thiết lập này có thể và không thể làm, và không mong đợi hiệu suất cấp doanh nghiệp từ phần cứng tiêu dùng.
Đối với hầu hết người dùng gia đình muốn tìm hiểu về lưu trữ mạng mà không cần đầu tư đáng kể, phương pháp dựa trên router là một điểm khởi đầu tuyệt vời. Bạn luôn có thể nâng cấp lên một NAS chuyên dụng sau này nếu bạn vượt quá khả năng của thiết lập router, và kinh nghiệm bạn có được với hệ thống đơn giản này sẽ giúp bạn đưa ra quyết định tốt hơn về các giải pháp lưu trữ tiên tiến hơn.
Thiết lập một hệ thống NAS cơ bản bằng cách tận dụng router Wi-Fi hiện có là một giải pháp thông minh và hiệu quả cho nhiều gia đình. Nó không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí mà còn mở ra cánh cửa đến thế giới lưu trữ mạng, cho phép bạn quản lý và chia sẻ dữ liệu dễ dàng hơn bao giờ hết. Mặc dù có những hạn chế về hiệu suất và tính năng so với NAS chuyên dụng, đây vẫn là một lựa chọn tuyệt vời để bắt đầu hành trình khám phá lưu trữ đám mây cá nhân.
Hãy thử nghiệm ngay giải pháp biến router thành NAS này và chia sẻ trải nghiệm của bạn với cộng đồng yêu công nghệ trên thuthuatdidong.net nhé!
