Việc cài đặt lại Windows 11 là một phương pháp tuyệt vời để giữ cho máy tính của bạn luôn hoạt động nhanh nhạy, mượt mà và loại bỏ mọi rác hệ thống tích tụ theo thời gian. Tuy nhiên, mỗi lần bạn thực hiện cài đặt mới, một số tính năng quan trọng sẽ được thiết lập lại về mặc định của Microsoft. Đáng chú ý, có những cài đặt mặc định này có thể vô tình khóa bạn khỏi dữ liệu của mình hoặc làm giảm hiệu suất tổng thể của hệ thống. Để đảm bảo bạn có được trải nghiệm tốt nhất ngay từ đầu, an toàn và tối ưu, việc thực hiện các bước cấu hình Windows 11 mới cài đặt là vô cùng cần thiết. Bài viết này của Thuthuatdidong.net sẽ hướng dẫn bạn chi tiết 6 điều quan trọng cần làm ngay sau khi hoàn tất quá trình cài đặt lại hệ điều hành Windows 11.
1. Sao Lưu Khóa Khôi Phục BitLocker Của Bạn
Kể từ Windows 11 phiên bản 24H2, tính năng Mã hóa thiết bị (Device Encryption) sẽ tự động được bật khi bạn thực hiện cài đặt mới và đăng nhập bằng tài khoản Microsoft. Điều này chỉ áp dụng cho các bản cài đặt mới hoàn toàn hoặc PC mới được cài đặt sẵn 24H2, không ảnh hưởng đến các bản nâng cấp. Bạn có thể kiểm tra trạng thái này bằng cách truy cập Cài đặt (Settings) > Quyền riêng tư & bảo mật (Privacy & security) > Mã hóa thiết bị (Device encryption).
Mặc dù việc mã hóa tự động rất tuyệt vời cho bảo mật, nhưng có một điều cần lưu ý: Microsoft lưu trữ khóa khôi phục của bạn trên đám mây, và điều này có thể không rõ ràng trong quá trình thiết lập. Nếu hệ thống của bạn gặp sự cố, có vấn đề khởi động hoặc trải qua những thay đổi phần cứng đáng kể, Windows sẽ yêu cầu khóa 48 chữ số này để mở khóa các tệp của bạn.
Trong hầu hết các trường hợp, bạn chỉ cần đăng nhập bằng tài khoản Microsoft của mình để lấy lại khóa. Tuy nhiên, nếu bạn không thể truy cập tài khoản – có thể bạn quên mật khẩu, mất quyền truy cập vào xác thực hai yếu tố hoặc tài khoản của bạn bị xâm phạm – bạn sẽ cần một bản sao lưu. Không có khóa, dữ liệu của bạn sẽ mất vĩnh viễn.
Để tìm và sao lưu khóa khôi phục BitLocker của bạn, hãy đăng nhập vào tài khoản Microsoft của bạn trực tuyến và điều hướng đến Thiết bị (Devices) > Quản lý khóa BitLocker (Manage BitLocker keys). Bạn sẽ thấy danh sách các khóa khôi phục được liên kết với các thiết bị của mình. Mỗi khóa có một ID khớp với những gì máy tính của bạn hiển thị khi nó cần khóa. Chúng tôi khuyên bạn nên in khóa này và lưu trữ ở nơi an toàn, hoặc lưu vào ổ USB mà bạn giữ riêng biệt với máy tính của mình. Bạn cũng có thể chụp ảnh bằng điện thoại – chỉ cần đảm bảo nó được sao lưu ở đâu đó.
Giao diện web tài khoản Microsoft hiển thị các khóa khôi phục BitLocker đã lưu
Nếu bạn muốn tắt mã hóa thiết bị, bạn có thể thực hiện thông qua công tắc bật tắt trong Cài đặt (Settings) > Quyền riêng tư & Bảo mật (Privacy & Security) > Mã hóa thiết bị (Device encryption). Hãy nhớ rằng việc này đồng nghĩa với việc bạn đang đánh đổi bảo mật lấy sự tiện lợi, và trên các hệ thống hiện đại, sự khác biệt về hiệu suất của việc mã hóa thường không đáng kể.
2. Kích Hoạt System Protection Để Tạo Điểm Khôi Phục Hệ Thống
System Protection (Bảo vệ Hệ thống) là cỗ máy thời gian tích hợp của Windows cho các tệp và cài đặt hệ thống của bạn. Khi có sự cố xảy ra – có thể là một bản cập nhật driver làm hỏng âm thanh của bạn, hoặc việc cài đặt chương trình làm hỏng các tệp hệ thống – bạn có thể sử dụng một điểm khôi phục (restore point) để hoàn tác các thay đổi và đưa PC của bạn trở lại thời điểm trước đó khi mọi thứ hoạt động bình thường.
Hộp thoại System Restore hiển thị các điểm khôi phục có sẵn trong Windows 11
Windows tắt tính năng này theo mặc định để tiết kiệm dung lượng đĩa, đặc biệt trên các thiết bị có bộ nhớ hạn chế. Mặc dù lý do này có thể hiểu được, nhưng nó khiến bạn không có lưới an toàn. Ngay cả khi bạn đã tuân thủ một chiến lược sao lưu phù hợp cho PC Windows 11 của mình, việc bật System Protection là một cách tuyệt vời để hoàn tác những thay đổi không mong muốn làm hỏng máy tính của bạn.
Trước khi bạn có thể tạo điểm khôi phục hệ thống, bạn cần bật System Protection. Để làm điều này, nhấp vào Start, gõ “View advanced system settings” và mở nó từ kết quả tìm kiếm. Trong hộp thoại System Properties, mở tab System Protection.
Cài đặt bảo vệ hệ thống của System Restore
Chọn ổ đĩa hệ thống của bạn (thường là C:), nhấp vào Cấu hình (Configure), và chọn Bật bảo vệ hệ thống (Turn on system protection). Chúng tôi thường đặt nó sử dụng khoảng 5-10% dung lượng ổ đĩa của mình – đủ cho vài điểm khôi phục mà không chiếm quá nhiều bộ nhớ. Nhấp vào Áp dụng (Apply) để lưu các thay đổi.
Bây giờ hãy tạo điểm khôi phục đầu tiên của bạn: trong hộp thoại System Properties, nhấp vào Tạo (Create), đặt tên cho điểm khôi phục của bạn và nhấp vào Tạo (Create) một lần nữa. Mặc dù điều này tạo ra một điểm khôi phục thủ công, bạn cũng nên tham khảo hướng dẫn chi tiết của Thuthuatdidong.net về cách tạo và sử dụng điểm khôi phục trong Windows 11 để tìm hiểu về việc lên lịch tự động và các mẹo quản lý khác.
3. Cập Nhật Windows Và Cài Đặt Driver Mới Nhất
Windows Update sẽ bắt đầu nhắc nhở bạn gần như ngay lập tức sau khi cài đặt mới, và hóa ra, những bản cập nhật đầu tiên đó rất quan trọng. Chúng thường bao gồm các bản vá bảo mật, cập nhật driver và các bản sửa lỗi phát sinh kể từ khi bạn tạo phương tiện cài đặt.
Đi tới Cài đặt (Settings) > Windows Update và cài đặt tất cả các bản cập nhật đang chờ xử lý. Hãy tiếp tục chạy Windows Update cho đến khi không còn bản cập nhật nào nữa. Điều này thường mất ít nhất hai vòng cập nhật với các lần khởi động lại ở giữa. Đừng bỏ qua bước này với suy nghĩ bạn sẽ làm sau – đã có quá nhiều người gặp phải các vấn đề kỳ lạ mà một bản cập nhật đơn giản có thể ngăn chặn.
Tùy chọn Tạm dừng và Tiếp tục cập nhật trên Windows 11
Sau khi các bản cập nhật Windows hoàn tất, đã đến lúc cài đặt các driver mà Windows Update đã bỏ lỡ. Driver đồ họa của bạn đặc biệt cần được chú ý. Windows cài đặt các driver hiển thị cơ bản hoạt động, nhưng chúng rất tệ về hiệu suất. Để cập nhật driver đồ họa của bạn trong Windows 11, hãy truy cập trang web của NVIDIA hoặc AMD và tải xuống các công cụ driver chính thức của họ. Điều này sẽ đảm bảo bạn nhận được các driver mới nhất được tối ưu hóa cho card đồ họa cụ thể của mình.
Trong khi bạn đang thực hiện công việc dọn dẹp này, hãy dành vài phút để loại bỏ các bloatware Windows đi kèm được cài đặt sẵn. Ngay cả các bản cài đặt mới cũng bao gồm các ứng dụng như Candy Crush và nhiều dịch vụ Microsoft khác mà bạn có thể không bao giờ sử dụng.
4. Thay Đổi Cài Đặt Nguồn Điện Để Tối Ưu Hiệu Suất
Cài đặt nguồn mặc định của Windows khá bảo thủ – quá bảo thủ nếu bạn muốn hệ thống của mình hoạt động tốt nhất. Trên một bản cài đặt mới, Windows thường mặc định ở chế độ Cân bằng (Balanced mode), nghe có vẻ hợp lý nhưng nó sẽ điều tiết CPU và các thành phần khác của bạn để tiết kiệm điện năng.
Truy cập Cài đặt (Settings) > Hệ thống (System) > Nguồn & pin (Power & battery) và mở rộng phần Chế độ nguồn (Power mode). Đối với máy tính để bàn và máy tính xách tay khi cắm sạc, hãy chuyển sang Hiệu suất tốt nhất (Best performance). Đúng vậy, nó sử dụng nhiều điện năng hơn, nhưng hệ thống của bạn sẽ cảm thấy nhanh nhạy hơn đáng kể. Đối với máy tính xách tay chạy bằng pin, bạn có thể muốn giữ chế độ Cân bằng (Balanced mode) hoặc thậm chí Hiệu quả điện năng tốt nhất (Best power efficiency), tùy thuộc vào nhu cầu của bạn.
Ngoài ra, hãy kiểm tra cài đặt Tiết kiệm năng lượng (Energy Saver settings) trong khi bạn ở đó. Theo mặc định, nó sẽ kích hoạt khi pin còn 20%, điều này có thể quá tích cực nếu bạn đang ở gần bộ sạc. Có những cài đặt Windows 11 có thể giúp tối đa hóa thời lượng pin laptop của bạn mà không hy sinh quá nhiều hiệu suất.
5. Tắt Các Thông Báo Không Cần Thiết
Các bản cài đặt Windows 11 mới đi kèm với rất nhiều thông báo. Mọi ứng dụng đều muốn thông báo cho bạn điều gì đó, từ cập nhật tin tức đến các mẹo về các tính năng mà bạn sẽ không bao giờ sử dụng. Sau vài ngày, tiếng ping liên tục trở nên khó chịu.
Đi tới Cài đặt (Settings) > Hệ thống (System) > Thông báo (Notifications) và bắt đầu cắt giảm. Tắt ngay “Hiển thị trải nghiệm chào mừng của Windows cho tôi” (Show me the Windows welcome experience) và “Nhận mẹo và gợi ý” (Get tips and suggestions) – đây chỉ là quảng cáo trá hình dưới dạng “mẹo hữu ích”. Sau đó, duyệt qua danh sách ứng dụng bên dưới và tắt thông báo cho bất kỳ thứ gì không cần thiết. Chúng tôi giữ thông báo cho các ứng dụng giao tiếp, lịch và công cụ bảo mật, nhưng mọi thứ khác đều bị tắt tiếng.
Cài đặt thông báo trên Windows 11
Đây chỉ là những điều cơ bản về kiểm soát thông báo. Để biết thêm các tùy chọn nâng cao như thiết lập hồ sơ Focus Assist, chọn danh bạ ưu tiên và tạo các quy tắc dựa trên thời gian, hãy xem hướng dẫn chi tiết của Thuthuatdidong.net về cách quản lý thông báo Windows 11.
6. Xem Lại Cài Đặt Quyền Riêng Tư Của Bạn
Cài đặt quyền riêng tư mặc định của Microsoft, thành thật mà nói, khá “hào phóng” với việc thu thập dữ liệu. Một bản cài đặt mới sẽ tự động chọn bạn vào gần như mọi thứ: dữ liệu chẩn đoán, trải nghiệm được cá nhân hóa, theo dõi ID quảng cáo, và nhiều hơn nữa. Mặc dù một số dữ liệu này giúp cải thiện Windows, nhưng bạn có thể muốn giảm bớt nó.
Đi tới Cài đặt (Settings) > Quyền riêng tư & bảo mật (Privacy & security) và xem xét từng phần. Trong mục Tổng quan (General), chúng tôi thường tắt mọi thứ ngoại trừ “Cho phép các trang web hiển thị nội dung liên quan đến địa phương cho tôi” (Let websites show me locally relevant content). Trong mục Chẩn đoán & phản hồi (Diagnostics & feedback), hãy chuyển từ “Dữ liệu chẩn đoán tùy chọn” (Optional diagnostic data) sang “Chỉ dữ liệu chẩn đoán bắt buộc” (Required diagnostic data only).
Đừng quên về quyền ứng dụng nữa – camera, microphone, vị trí, và nhiều hơn nữa – bạn nên xem xét ứng dụng nào có quyền truy cập vào cái gì. Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy có bao nhiêu ứng dụng yêu cầu quyền mà chúng thực sự không cần.
Những bước này sẽ biến một bản cài đặt lại Windows 11 mặc định thành một hệ thống được cấu hình đúng cách, an toàn và tối ưu. Đúng vậy, sẽ mất khoảng 20-30 phút để thực hiện mọi thứ, nhưng đó là thời gian được đầu tư xứng đáng. Bạn sẽ tránh được các vấn đề tiềm ẩn như mất quyền truy cập vào các tệp được mã hóa, tận hưởng hiệu suất tốt hơn và an tâm khi biết hệ thống của mình có thể phục hồi sau các sự cố.
Trong khi đó, có rất nhiều cách khác để cải thiện trải nghiệm Windows 11 của bạn, bao gồm các bản sửa lỗi cho các tính năng Windows 11 khó chịu nhất. Bạn của tương lai sẽ cảm ơn bạn vì đã dành thời gian để làm cho hệ thống của mình tốt hơn ngay bây giờ. Đừng quên theo dõi Thuthuatdidong.net để cập nhật thêm các hướng dẫn và mẹo công nghệ mới nhất nhé!
