Nhiều người ví điện thoại thông minh (smartphone) như những “cỗ máy giám sát” di động, thu thập dữ liệu về mọi khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta. Quan điểm này không hề sai, bởi các thiết bị này thực sự có khả năng theo dõi vị trí, thói quen sử dụng, và thậm chí cả hoạt động mua sắm. Tuy nhiên, một điều đáng ngạc nhiên là trong thế giới kỹ thuật số hiện đại, việc sở hữu và sử dụng smartphone đúng cách lại có thể mang đến mức độ riêng tư cao hơn so với việc hoàn toàn không dùng chúng. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết lý do tại sao, thông qua bốn khía cạnh quan trọng, smartphone lại là công cụ đắc lực để bảo vệ quyền riêng tư cá nhân của bạn.
1. Ví Kỹ Thuật Số: Bảo Mật Vượt Trội Hơn Thẻ Tín Dụng Vật Lý
Ban đầu, tôi từng rất hoài nghi khi các tập đoàn công nghệ lớn như Apple, Google và Samsung bắt đầu tích hợp tính năng thanh toán vào điện thoại của họ. Lo ngại lớn nhất là việc cấp thêm cho các công ty này quyền truy cập sâu hơn vào thông tin chi tiêu cá nhân của tôi. Tuy nhiên, sự thật là thông tin tài chính của chúng ta vốn đã rất dễ bị tổn thương, và tình hình này ngày càng trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.
Các ngân hàng và công ty thẻ tín dụng đương nhiên có quyền truy cập vào thông tin về mọi giao dịch mua sắm của chúng ta – đây là điều không thể tránh khỏi. Vấn đề nằm ở chỗ, các chuỗi bán lẻ cũng lưu trữ những thông tin này, và họ không phải lúc nào cũng làm tốt công việc bảo mật. Nhiều vụ rò rỉ dữ liệu đã xảy ra, khiến số thẻ tín dụng của khách hàng bị lộ và buộc chúng ta phải trải qua quá trình phiền phức để thay thế thẻ mới.
Ví kỹ thuật số, dù vẫn sử dụng thẻ tín dụng thực của bạn để thực hiện giao dịch, lại tạo ra một số ảo hoặc mã hóa token duy nhất cho mỗi lần thanh toán. Điều này có nghĩa là khi các cửa hàng bị rò rỉ cơ sở dữ liệu, bạn sẽ không cần phải lo lắng về việc thay thế thẻ vì cửa hàng đó chưa bao giờ nhận được số thẻ thực của bạn. Mức độ bảo mật tăng cường này đến từ công nghệ tokenization, giúp mã hóa thông tin thanh toán, biến nó thành một chuỗi ký tự ngẫu nhiên, không thể truy ngược về số thẻ gốc.
Hướng dẫn sử dụng Google Wallet để thanh toán trong ứng dụng, minh họa cách ví điện tử tăng cường bảo mật giao dịch.
Mặc dù tôi vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng tuyệt đối vào Apple, Google hay Samsung hơn trước đây, nhưng việc sử dụng ví kỹ thuật số ít nhất cũng giúp tôi giảm bớt số lượng công ty khác mà tôi phải chia sẻ thông tin thanh toán của mình. Tất nhiên, điều này dựa trên giả định rằng họ không bán dữ liệu của tôi.
2. Bí Danh Email: Lá Chắn Bảo Vệ Hộp Thư Cá Nhân
Tôi hiện rất hiếm khi cung cấp địa chỉ email thật của mình cho các công ty. Thay vào đó, tôi sử dụng các dịch vụ tạo bí danh email, những địa chỉ tạm thời này sẽ tự động chuyển tiếp thư đến hộp thư đến chính của tôi.
Chức năng này không chỉ giới hạn trên smartphone. Tôi đã bắt đầu sử dụng SimpleLogin từ khi còn là người dùng Linux, và nó cho phép tôi tạo bí danh ngay trên trình duyệt. SimpleLogin sau đó đã được Proton mua lại và trở thành một phần tích hợp trong trình quản lý mật khẩu Proton Pass. Mỗi khi tôi tạo một bộ thông tin đăng nhập mới cho một trang web hoặc ứng dụng, tôi cũng tạo một địa chỉ email mới đi kèm với mật khẩu đó.
Bí danh email cho MakeUseOf được tạo trong ứng dụng Proton Pass trên Android, thể hiện tính năng bảo vệ quyền riêng tư qua email.
Ưu điểm vượt trội khi có một chiếc smartphone là ứng dụng luôn có sẵn bên mình. Nếu tôi cần một địa chỉ email khi đang ở nơi công cộng (ví dụ: tại một cửa hàng để nhận mã giảm giá, hoặc tại một sự kiện để nhận thông tin), tôi có thể tạo một bí danh mới ngay lập tức. Điều này giúp tôi nhận được ưu đãi hoặc thông tin mong muốn, và sau đó tôi có thể vô hiệu hóa bí danh đó khi thư rác bắt đầu tràn ngập, bảo vệ hộp thư chính khỏi sự quấy rối không mong muốn.
3. Thẻ Thanh Toán Tạm Thời: An Toàn Tuyệt Đối Khi Mua Sắm Trực Tuyến
Tương tự như sự ngần ngại khi cung cấp địa chỉ email, tôi cũng thận trọng không kém khi chia sẻ thông tin thẻ ghi nợ và thẻ tín dụng của mình.
Nhờ ứng dụng Privacy.com, tôi có thể tạo các thẻ thanh toán tạm thời mỗi khi cần thực hiện mua hàng trực tuyến. Đây có thể là một thẻ chỉ dùng một lần, hoặc tôi có thể khóa một thẻ cụ thể cho một trang web mà tôi thường xuyên mua sắm, như Humble Bundle hay Bookshop.org. Bằng cách này, tôi không cần phải nhập lại thông tin thanh toán mỗi lần mua hàng, nhưng cũng không gặp rắc rối lớn nếu trang web đó bị rò rỉ dữ liệu. Tôi chỉ cần tạo một thẻ mới chỉ với vài thao tác chạm trên màn hình.
Thẻ tạm thời cho Nintendo được tạo bằng ứng dụng Privacy trên Android, minh họa cách bảo vệ thông tin thẻ tín dụng khi mua sắm online.
Giống như bí danh email, Privacy.com cũng hoạt động trên trình duyệt, vì vậy bạn không nhất thiết phải có điện thoại để bảo mật việc mua sắm trực tuyến. Tuy nhiên, việc có một chiếc điện thoại mang lại sự linh hoạt để thực hiện điều này ở bất cứ đâu.
Privacy.com không phải là một ví kỹ thuật số và không có khả năng thanh toán NFC. Tuy nhiên, ứng dụng điện thoại này dễ tiếp cận hơn trong mọi tình huống khi tôi cần nhập thông tin thanh toán, hoặc bất cứ khi nào ai đó yêu cầu tôi cung cấp chi tiết qua điện thoại, nâng cao đáng kể khả năng bảo mật thông tin tài chính cá nhân.
4. Rủi Ro Tin Nhắn SMS Truyền Thống Và Lợi Ích Của Ứng Dụng Mã Hóa
Khi tôi chuyển từ smartphone sang “dumbphone” (điện thoại cơ bản) và cuối cùng là Light Phone 2, tôi đã quay lại việc gửi tin nhắn SMS cho tất cả các liên hệ của mình. Lúc đó, tôi không thấy đó là vấn đề lớn. Tôi đã gửi những tin nhắn như vậy trong phần lớn quãng đời tuổi teen và trưởng thành của mình.
Tôi biết rằng tin nhắn SMS không được mã hóa, nghĩa là các nhà mạng có thể truy cập nội dung của chúng. Điều mà tôi không nhận ra là có bao nhiêu người khác cũng có thể tiếp cận được thông tin này. Không chỉ có sự giám sát của chính phủ trong nước. Theo NBC News, các công ty viễn thông Hoa Kỳ đôi khi đã bị xâm nhập đến mức chính phủ Mỹ đã khuyến nghị người dân ngừng sử dụng SMS và chuyển sang các ứng dụng nhắn tin được mã hóa.
Giao diện các cuộc hội thoại trong Google Messages trên Galaxy Z Fold 5, nhấn mạnh tầm quan trọng của ứng dụng nhắn tin mã hóa để đảm bảo bảo mật tin nhắn.
Bất cứ thứ gì chúng ta gửi qua tin nhắn SMS kiểu cũ đều có thể nằm trên máy tính của ai đó trong nhiều năm, chờ đợi để xuất hiện vào thời điểm và theo cách có thể gây hại nhất. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các công chức và người nổi tiếng, mà còn ảnh hưởng đến bất kỳ ai từng chia tay một người yêu cũ không đáng tin cậy, hoặc có thể đã gây thù chuốc oán với ai đó ở nơi làm việc cũ.
Trong thế giới ngày nay, khi rất nhiều giao tiếp được xử lý qua tin nhắn, điều quan trọng là phải có một chiếc điện thoại tích hợp sẵn các tùy chọn nhắn tin an toàn (như Apple iMessage và Google Messages) hoặc cho phép bạn tải xuống các lựa chọn thay thế (như WhatsApp và Signal). Những ứng dụng này sử dụng mã hóa đầu cuối, đảm bảo chỉ người gửi và người nhận mới có thể đọc được nội dung tin nhắn, bảo vệ tối đa quyền riêng tư của cuộc trò chuyện.
Vâng, bất chấp những gì tôi đã từng viết về việc từ bỏ smartphone trong quá khứ, hiện tại tôi vẫn mang theo một chiếc điện thoại thông minh. Điều này không có nghĩa là tôi phớt lờ các rủi ro, mà ngược lại, tôi luôn cố gắng thực hiện các bước đơn giản để sử dụng điện thoại của mình một cách an toàn và bảo mật nhất có thể. Smartphone, với khả năng tích hợp các công nghệ bảo mật tiên tiến như ví kỹ thuật số, bí danh email, thẻ thanh toán tạm thời và ứng dụng nhắn tin mã hóa, thực sự là công cụ mạnh mẽ giúp bạn kiểm soát và bảo vệ quyền riêng tư cá nhân một cách hiệu quả hơn trong kỷ nguyên số.
Bạn nghĩ sao về vai trò của smartphone trong việc bảo vệ quyền riêng tư? Hãy chia sẻ ý kiến và kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
