Trong thế giới nhiếp ảnh kỹ thuật số, RAW luôn được ca ngợi là định dạng tối thượng mang lại chất lượng hình ảnh cao nhất và khả năng chỉnh sửa linh hoạt. Tuy nhiên, liệu điều này có đúng với tất cả mọi người, hay RAW chỉ đơn thuần là một gánh nặng về không gian lưu trữ và công sức chỉnh sửa mà không mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho đa số người dùng? Rất nhiều người cho rằng bạn cần phải chụp ảnh ở định dạng RAW để có chất lượng tốt nhất, nhưng thực tế, đối với phần lớn người dùng công nghệ và những người đam mê nhiếp ảnh không chuyên, JPEG lại là một lựa chọn tiện lợi và hoàn toàn đủ tốt.
5 Lý Do Bạn Không Nhất Thiết Phải Chụp Ảnh RAW (Đặc Biệt Nếu Mới Bắt Đầu)
Mặc dù file RAW cung cấp nhiều dữ liệu hơn để chỉnh sửa, nhưng điều này không phải lúc nào cũng là lợi thế. Dưới đây là 5 lý do chính đáng để bạn cân nhắc sử dụng JPEG, đặc biệt khi mới làm quen với nhiếp ảnh và chỉnh sửa ảnh.
1. Ảnh JPEG Ít Bị Chỉnh Sửa Quá Đà (Over-Editing) Hơn
Việc file RAW cho phép bạn tùy chỉnh sâu hơn có cả mặt tốt và mặt xấu. Nếu không cẩn thận, đặc biệt là với người mới bắt đầu, bạn sẽ rất dễ chỉnh sửa ảnh quá đà. Cá nhân tôi khi nhìn lại những bức ảnh mình từng chỉnh sửa lúc mới vào nghề, chúng thường trông giống tranh vẽ hơn là ảnh chụp thực tế.
Mặc dù ảnh JPEG vẫn có thể bị chỉnh sửa quá đà, nhưng điều đó khó hơn nhiều so với RAW. Khi mới bắt đầu chỉnh sửa ảnh, đôi khi bạn có cảm giác như cần phải sử dụng mọi thanh trượt có sẵn; ít nhất thì với JPEG, bạn không có quá nhiều sự linh hoạt đó. Điều này giúp người mới tập trung vào các điều chỉnh cơ bản và hiệu quả hơn.
Giao diện chỉnh sửa ảnh JPEG trong phần mềm Adobe Lightroom
Nếu sau này bạn muốn theo đuổi nhiếp ảnh một cách nghiêm túc hơn, bạn hoàn toàn có thể chuyển sang sử dụng file RAW. Tuy nhiên, hãy dành thời gian để học những kiến thức cơ bản về chỉnh sửa ảnh trước. Bạn có thể tìm thấy rất nhiều kênh hướng dẫn chỉnh sửa ảnh trên YouTube hoặc các khóa học trực tuyến để bắt đầu.
2. Hầu Hết Các Chỉnh Sửa Cơ Bản Đều Có Thể Thực Hiện Với Ảnh JPEG
Khi mở phần mềm chỉnh sửa ảnh, bạn sẽ nhận thấy rất nhiều tính năng vẫn khả dụng ngay cả khi bạn làm việc với ảnh JPEG. Ví dụ, bạn vẫn có thể thực hiện cân chỉnh màu sắc (color-grade), thay đổi độ phơi sáng (exposure) trong Lightroom. Hơn nữa, bạn có thể truy cập công cụ Tone Curve và tùy chọn chỉnh sửa độ bão hòa (saturation), sắc độ (hue) và độ sáng (luminance) cho từng hình ảnh.
Nếu bạn đang làm việc chuyên nghiệp, có lẽ bạn sẽ cần chỉnh sửa ảnh ở định dạng RAW. Tuy nhiên, với những nhiếp ảnh gia không chuyên hoặc chụp ảnh một cách thông thường, hầu hết các chỉnh sửa cần thiết đều có thể thực hiện hoàn hảo với ảnh JPEG. Tôi đã chụp ảnh hơn hai năm trước khi cảm thấy cần phải chỉnh sửa file RAW. Nếu bạn vẫn muốn có thêm không gian để sáng tạo, bạn luôn có thể thay đổi cài đặt máy ảnh để chụp ảnh RAW sau này.
3. Nhiều Ảnh JPEG Đã Đẹp Ngay Khi Xuất Ra Từ Máy Ảnh
Ngày nay, nhiều máy ảnh hiện đại, dù là điện thoại thông minh hay DSLR, đều cực kỳ tiên tiến. Kết quả là, những hình ảnh được chụp thường trông rất tuyệt mà không cần hoặc chỉ cần rất ít chỉnh sửa. Các thương hiệu như Nikon và Fujifilm đặc biệt nổi trội về chất lượng ảnh JPEG ngay từ máy.
iPhone cũng nổi tiếng với chất lượng hình ảnh tuyệt vời; sự khác biệt về chất lượng khi tôi nâng cấp từ iPhone 8 Plus lên iPhone 13 thực sự đáng kinh ngạc. Thậm chí, bạn còn có thể chụp được những bức ảnh đẹp trong điều kiện thiếu sáng bằng điện thoại thông minh, điều mà trước đây chỉ máy ảnh chuyên dụng mới làm được.
Ảnh chụp cảnh đường phố về đêm với ánh sáng nhân tạo, minh họa chất lượng ảnh tốt từ smartphone
Bạn cũng thường có thể tùy chỉnh cách ảnh JPEG trông như thế nào ngay trong máy ảnh. Nhiều máy ảnh DSLR có các profile màu (camera profiles) và tùy chọn để điều chỉnh ánh sáng và độ bão hòa. Trên điện thoại thông minh, bạn có thể dễ dàng thêm các bộ lọc (filters) có sẵn để bức ảnh trở nên ấn tượng hơn.
4. Preset và Profile Trong Máy Ảnh Thường Đã Đủ Tốt
Việc đi sâu hơn vào chỉnh sửa là rất cần thiết nếu bạn là một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp chụp ảnh cho khách hàng. Tuy nhiên, điều này không cần thiết nếu bạn chỉ chụp ảnh một cách ngẫu hứng. Các bộ preset (thiết lập sẵn) sẽ giúp bạn thực hiện hầu hết các chỉnh sửa cần thiết; Lightroom và VSCO là những ứng dụng tuyệt vời cho mục đích này. Bạn cũng có thể tìm thấy vô số ứng dụng khác để có các bộ lọc ảnh theo phong cách Instagram. Ngay cả các bộ lọc có sẵn trong ứng dụng Instagram cũng đủ lý tưởng cho nhiều nhiếp ảnh gia.
Một số người có thể lập luận rằng bạn không thể sử dụng camera profiles trong các ứng dụng chỉnh sửa với ảnh JPEG, điều này đúng với Lightroom. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể thêm các preset này trực tiếp trong máy ảnh và tải hình ảnh về điện thoại thông minh sau đó. Một số nhà sản xuất, như Fujifilm, thậm chí còn cho phép bạn tự tạo công thức màu (recipes) của riêng mình để áp dụng ngay khi chụp.
5. Hầu Hết Mọi Người Không Nhận Ra Sự Khác Biệt Giữa RAW và JPEG
Việc chỉnh sửa file RAW thay vì JPEG có thể mang lại cho một người cảm giác chuyên nghiệp hoặc đẳng cấp. Nhưng nói thật (và nói với tư cách là người từng có suy nghĩ này), hầu hết mọi người sẽ không nhận ra sự khác biệt.
Khi một người bị lay động bởi một bức ảnh, họ không quan tâm đến các kỹ thuật đằng sau nó. Điều khiến bức ảnh chạm đến họ chính là cảm xúc mà nó truyền tải. Ngay cả với kinh nghiệm chỉnh sửa ảnh dày dặn, bạn cũng sẽ không nhận ra khi ai đó chỉnh sửa bằng ảnh JPEG trừ khi họ nói rõ điều đó.
Kết Luận
Chụp ảnh ở định dạng RAW chắc chắn mang lại những lợi thế nhất định cho các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp và những người muốn kiểm soát tối đa quá trình hậu kỳ. Tuy nhiên, đối với phần lớn người dùng công nghệ và những người đam mê nhiếp ảnh nghiệp dư, định dạng JPEG là một lựa chọn cực kỳ tiện lợi, hiệu quả và đủ sức đáp ứng hầu hết các nhu cầu chỉnh sửa cơ bản. Nó giúp bạn tiết kiệm không gian lưu trữ, giảm thiểu nguy cơ over-editing và cho phép bạn nhanh chóng có được những bức ảnh đẹp ngay từ máy.
Hãy cân nhắc nhu cầu và trình độ của bản thân để lựa chọn định dạng phù hợp nhất. Đừng ngần ngại bắt đầu với JPEG để làm quen với nhiếp ảnh và chỉnh sửa ảnh, trước khi quyết định chuyển sang RAW khi bạn đã sẵn sàng nâng cao kỹ năng. Bạn có đồng ý với những lý do trên không? Hãy chia sẻ suy nghĩ và kinh nghiệm của bạn về việc chụp ảnh RAW và JPEG trong phần bình luận dưới đây!
