Trong kỷ nguyên số, sự phát triển vượt bậc của trí tuệ nhân tạo (AI) đã mở ra vô vàn tiềm năng trong nhiều lĩnh vực, và âm nhạc không phải là ngoại lệ. Các trình tạo âm thanh AI đang ngày càng trở nên phổ biến, giúp các nhạc sĩ hay nhà sản xuất âm nhạc có thể khơi nguồn cảm hứng, hoặc thậm chí tạo ra toàn bộ bản nhạc chỉ bằng vài cú nhấp chuột. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi và sức mạnh đáng kinh ngạc này là những “cờ đỏ” tiềm ẩn mà người dùng cần nhận thức rõ. Bài viết này của thuthuatdidong.net sẽ đi sâu phân tích các mặt trái không ngờ tới khi bạn quyết định sử dụng AI tạo nhạc, từ vấn đề bản quyền cho đến chất lượng nghệ thuật và các khía cạnh đạo đức.
1. Tính “Chung Chung” Của Sản Phẩm AI Tạo Nhạc
Một trong những hạn chế lớn nhất khi sử dụng AI để tạo ra âm nhạc là nguy cơ sản xuất ra các bản nhạc mang tính chung chung, thiếu sự độc đáo. Mặc dù các công cụ AI có khả năng tạo nhạc với nhiều thể loại và phong cách khác nhau, nhưng sản phẩm đầu ra thường thiếu những yếu tố “con người” cần thiết để làm cho âm nhạc trở nên mới mẻ và đột phá. Các trình tạo nhạc AI thường hoạt động dựa trên các khuôn mẫu có sẵn, các cấu trúc âm nhạc đã được thiết lập, hoặc một thư viện mẫu khổng lồ. Do đó, âm nhạc mà chúng tạo ra thường có xu hướng rập khuôn và thiếu đi cá tính riêng biệt.
Nếu bạn sử dụng một công cụ AI để tạo ra một bài hát thương mại, bản nhạc đó có thể nghe rất giống với các bài hát khác cùng thể loại, mà không có giọng điệu hay phong cách đặc trưng của riêng bạn để tạo nên sự độc đáo và đáng nhớ. Mặc dù công nghệ AI đang không ngừng cải thiện và có thể tạo ra âm nhạc phức tạp, sáng tạo hơn trong tương lai, nhưng nhiều khả năng nó vẫn sẽ thiếu đi linh hồn, sự ngẫu hứng và tia sáng của biểu hiện nghệ thuật chân chính. Để khắc phục điều này, việc kết hợp yếu tố con người vào quá trình sáng tác âm nhạc do AI tạo ra có thể giúp bản nhạc trở nên thuyết phục và nguyên bản hơn đáng kể. Yếu tố này có thể là một đoạn vocal chính, hoặc chỉ đơn giản là một nhạc cụ gõ được chơi thủ công, hoặc bổ sung các bản nhạc audio/MIDI bằng phần mềm chỉnh sửa âm thanh hoặc trạm làm việc âm thanh kỹ thuật số (DAW).
2. Vấn Đề Bản Quyền Và Sở Hữu Trí Tuệ
Thách thức bản quyền với âm nhạc do AI tạo ra
Với sự gia tăng của âm nhạc do AI tạo ra, những lo ngại về bản quyền và sở hữu trí tuệ đang ngày càng lớn. Các trình tạo nhạc AI được đào tạo để mô phỏng các bài hát, khuôn mẫu, giai điệu và nhịp điệu hiện có – những yếu tố có thể lấy từ các tài liệu đã được bảo vệ bản quyền. Điều này đặt ra những câu hỏi pháp lý và đạo đức quan trọng về quyền sở hữu và sử dụng hợp lý.
Một ví dụ điển hình về vấn đề này đã xảy ra vào năm 2023, liên quan đến âm nhạc của các nghệ sĩ Canada The Weeknd và Drake. Các bài hát do AI tạo ra, sao chép giọng hát của họ, đã xuất hiện trực tuyến. Những bài hát này được tạo ra bởi các mô hình AI dựa trên các tác phẩm hiện có của nghệ sĩ, gây ra báo động về việc vi phạm bản quyền và sử dụng trái phép hình ảnh, giọng hát của họ. Điều này đã châm ngòi cho một cuộc tranh luận về việc liệu âm nhạc do AI tạo ra có nên được coi là bản gốc hay không, khi nó được rút ra từ các tài liệu đã có bản quyền.
Nếu bạn xuất bản âm nhạc được tạo bằng AI, nó có thể có những điểm tương đồng đáng kinh ngạc với các tác phẩm đã được bảo hộ bản quyền. Mặc dù AI không “sao chép” theo nghĩa truyền thống, nhưng nó có thể điều chỉnh các yếu tố từ âm nhạc hiện có theo những cách có thể dẫn đến các rắc rối pháp lý. Do đó, bạn phải hết sức thận trọng về nguồn dữ liệu và đảm bảo rằng âm nhạc bạn tạo ra bằng AI không vi phạm luật bản quyền để tránh đối mặt với các vụ kiện hoặc hình phạt tài chính.
3. Chất Lượng Âm Nhạc Thiếu Chiều Sâu Cảm Xúc
Sản xuất âm nhạc chuyên nghiệp trên DAW
Một nhược điểm đáng kể khác của âm nhạc được tạo bằng AI là nó thường thiếu đi chiều sâu cảm xúc, sự phức tạp, sắc thái và trình độ chuyên môn của các tác phẩm được tạo ra theo cách truyền thống. Mặc dù AI có thể nhanh chóng tạo ra các giai điệu, nhịp điệu và chuỗi hợp âm, nhưng nó lại gặp khó khăn trong việc tái tạo những sự tinh tế giúp âm nhạc cộng hưởng với người nghe.
Là một người đã dành cả đời để làm việc trong ngành âm nhạc, tôi hiểu rằng các nghệ sĩ đã đổ biết bao công sức và trải nghiệm cá nhân vào âm nhạc của họ. Dù là một đoạn vocal giàu cảm xúc, một chuỗi hợp âm phức tạp, hay một bản phối nhạc công phu, sự sáng tạo của con người đã truyền tải vào âm nhạc một sự phong phú mà AI khó lòng tái tạo được.
Một trình tạo âm thanh AI có thể tạo ra một giai điệu bắt tai, nhưng nó thường sẽ thiếu đi ý nghĩa hoặc biểu cảm cảm xúc đến từ tâm trí của một nhà soạn nhạc con người. Những sắc thái tinh tế của nhịp điệu, cách diễn đạt và sự ngẫu hứng – những thành phần cốt lõi tạo nên sự hấp dẫn thực sự của âm nhạc – thường quá phức tạp để AI có thể nắm bắt. Do đó, điều cần thiết là phải nhận thức rõ về những hạn chế của AI khi sử dụng nó để sáng tạo âm nhạc.
4. Những Vùng “Xám” Về Đạo Đức
Ngay cả khi một bài hát do AI tạo ra nghe rất tuyệt vời, vẫn có những khía cạnh đạo đức và cảm xúc cần xem xét. Đối với nhiều nhạc sĩ, việc sáng tạo âm nhạc là cả một hành trình từ tia sáng cảm hứng đầu tiên đến bản nhạc hoàn thiện cuối cùng. Trong khi AI có thể cho ra đời một bài hát đạt chuẩn về mặt kỹ thuật, nó lại thiếu đi sự đầu tư cá nhân khi tạo ra thứ gì đó từ con số không.
Hơn nữa, việc sử dụng AI để tạo nhạc có thể đặt ra những câu hỏi về tính toàn vẹn nghệ thuật. Dựa vào một cỗ máy để tạo ra thứ gì đó về cơ bản là “ăn gian” hoặc ít nhất là một cách đi đường tắt. Bạn không thể tuyên bố một dự án là một hình thức biểu đạt nghệ thuật đích thực khi một thuật toán đã làm phần lớn công việc nặng nhọc.
Nếu việc sáng tạo âm nhạc chuyển dịch quá nhiều sang tự động hóa, điều này có thể làm giảm sự trân trọng đối với các nhạc sĩ đã dành nhiều năm để trau dồi nghề nghiệp và tạo ra các tác phẩm gốc. Mặc dù các trình tạo âm thanh AI mang lại cơ hội thú vị cho việc sản xuất âm nhạc, nhưng việc quá phụ thuộc vào AI cuối cùng sẽ làm suy yếu bản chất làm cho âm nhạc trở nên ý nghĩa.
Những “cờ đỏ” quan trọng liên quan đến việc sử dụng các trình tạo âm thanh AI không nên bị bỏ qua. Khi công nghệ tiếp tục phát triển, các nhạc sĩ, nhà sản xuất và người tiêu dùng phải luôn ghi nhớ những thách thức và cân nhắc cả lợi ích lẫn nhược điểm vì lợi ích chung của toàn bộ ngành công nghiệp.
